Genot is een onderwerp met een interessante lading. Vanuit het Protestantisme – waarvan we vandaag de dag nog veel invloeden merken – kreeg ‘aards genot’ al heel snel een negatieve interpretatie. Het lichaam werd als zondig gezien en genot was dus uit den boze. De Katholieken hadden dan weer het agadium ‘ora et labora’: bid en werk. Als je vooral bezig bent met bidden en hard werken is er natuurlijk weinig ruimte voor een leven vol genot…
Wat is genot nu eigenlijk? Je kunt genot zien als ‘iets waarvan je geniet’. Dat is dus een lekker breed begrip: je kunt genieten van goed eten, een mooie film, een prachtig muziekstuk, heerlijke seks, een magische zonsondergang en nog zoveel meer. Twee zaken steken paal boven perk boven het water omtrent genot: waarván iemand geniet is heel persoonlijk. De één kan intens genieten van een culinair hoogstandje, terwijl een ander intens genot ervaart door te wandelen in een betoverend nationaal park. Ten tweede is genot dus duidelijk een geweldig middel om stress tegen te gaan. Als je aan het genieten bent van iets, dan heb je geen stress. Tijdens het moment dat je veel stress ervaart, kan je ook niet genieten.
Genot en stress zijn dus als water en vuur. Als we genot ervaren dan worden er bepaalde stofjes in onze hersenen vrijgemaakt. Dit zijn de zogenaamde neurotransmitters. Enkele voorbeelden hiervan zijn dopamine en serotonine. Dopamine zorgt voor een opgewekt gevoel en heeft een belonend effect. Het genot dat je ervaart zorgt ervoor dat je het vaker wilt doen. Als door een bepaalde activiteit, zoals eten, seks of intensief sporten dopamine vrijkomt, dan krijg je het signaal van je hersenen dat je dit vaker wilt doen. Want het geeft je tenslotte een goed gevoel. Als serotonine vrijkomt, dan voelen we ons ook goed. Het wordt niet voor niets ook wel het gelukshormoon genoemd. Komt maar op met dat genot!
Er is echter ook een keerzijde: alcohol, drugs en roken kunnen ook veel genot geven. De stoffen in deze middelen zorgen dat bovengenoemde hormonen vrij kunnen komen. Onze hersenen willen er meer van, want we voelen ons er goed door! Dit maakt het dus ook verslavend. Het is prima om met mate te genieten van ‘de geneugten van het leven’, zoals mijn oma dat weleens zegt. Maar we moeten vooral het ‘met mate’ niet uit het oog verliezen.
Wist je dat het gebruik van onze smartphone ook een dopamineboost geeft? Elke keer als we notificaties op onze telefoon binnen zien komen wordt ons beloningscentrum in onze hersenen geactiveerd. We willen telkens terugkeren naar onze telefoon, want deze geeft ons kleine impulsen van genot. Ook hier is de keerzijde verslaving, al wordt dit als een onschuldigere vorm van verslaving gezien dan aan bijvoorbeeld alcohol of drugs. Toch moeten we het effect van de smartphone niet onderschatten, zoals op ons vermogen tot concentreren of het hebben van sociale interacties. Er wordt steeds meer bekend over onder andere sociale media verslavingen.
Genot is dus iets heel moois, het is geweldig dat we met onze zintuigen genot kunnen ervaren. Tegelijkertijd is het belangrijk dat we niet uit het oog verliezen dat ons genotssysteem verslavingsgevoelig is. Alles dat in principe neutraal is (dus niet per sé goed of slecht voor ons) kan door overmatig gebruik problematisch worden. Je kunt denken aan seks, eten of bewegen. Een seksverslaving, eetbuien of overmatig veel bewegen kunnen allemaal problemen vormen voor onze gezondheid. Zo kun je relatieproblemen krijgen in het geval van een seksverslaving, een eetstoornis als je niet meer kunt stoppen met eten of een uitblijvende menstruatie of langdurige of steeds terugkomende blessures als je overmatig sport.
De reden dat genot zo snel verslavend kan zijn, is omdat het ons heeft geholpen om te overleven. We zijn nu eenmaal ingesteld op het zo veel mogelijk vermijden van gevaren en pijn. Daarentegen worden we als een magneet aangetrokken tot dingen die ervoor zorgen dat we ons goed voelen. Als je je goed voelt heeft dat veel invloed op je hele systeem. Je voelt je fitter, bent mentaal scherper en meer alert en je hebt meer energie. Allemaal zaken die ons in een ver verleden hebben geholpen om te overleven: survival of the fittest.
Geniet, maar drink met mate dus. Een ‘gezonde’ hoeveelheid genot maakt dat we lekker in ons vel zitten en kunnen genieten van het leven. Wat dan precies een gezonde hoeveelheid is, is voor iedereen verschillend. Je voelt zelf waarschijnlijk wel dat het een beetje knaagt vanbinnen als je eigenlijk iets té afhankelijk bent geworden van een bepaalde stof of bepaald gedrag. Misschien probeer je het te ontkennen of onder het tapijt te schuiven, maar als je heel eerlijk naar jezelf kijkt, dan weet je dat je kampt met een (lichte) verslaving. Het is niet nodig om je hiervoor te schamen. Als je weet hoe onze hersenen werken, dan begrijp je ook hoe het komt dat het zo moeilijk is om ermee te stoppen. Zoek dan dus hulp, begin eest eens om te praten met iemand die je vertrouwt.
Het komt ook voor dat je te weinig dopamine of serotonine aanmaakt. Genieten kan dan een flinke uitdaging zijn! In dat geval heb je meer risico op depressie, slecht slapen, vermoeidheid, lusteloosheid, een gebrek aan motivatie en moeite om je ergens op te focussen. Stress kan ervoor zorgen dat de belangrijke neurotransmitters minder worden aangemaakt. Het beste dat je dus kan doen is om allereerst je stressniveau te verlagen. Lukt dit niet zelfstandig of heb je al langere tijd last van chronische stress? Neem dan gerust contact met ons op voor een vrijblijvende kennismaking. Onze coaches zitten door het hele land en wandelen graag een stuk met je op om samen naar jouw stresspatronen te kijken en stappen te zetten richting gezonde vormen van ontspanning, zodat er weer ruimte ontstaat voor genot.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606
085 - 5363606