De Hongaars-Canadese arts en auteur Gabor Maté is de afgelopen jaren wereldberoemd geworden met zijn boeken en presentaties over verslaving, trauma en geestelijke gezondheid. Hij is geboren in 1944 in Boedapest en heeft meer dan 40 jaar ervaring als arts, met specialisaties in huisartsgeneeskunde, palliatieve zorg en verslavingszorg. Maté heeft vijf bestsellers geschreven, die in meer dan 30 talen zijn vertaald, waaronder de boeken ‘Wanneer je lichaam nee zegt’ over de link tussen stress en chronische ziekten en ‘De mythe van normaal’ over de impact van trauma op onze mentale en fysieke gezondheid. Zijn bekendheid is niet voor niets; Maté voegt iets belangrijks toe aan het publieke debat over stress. In dit artikel lees je wat zijn visie is.
Maté’s boeken volgen ongeveer dezelfde lijn en zijn dus relatief makkelijk te vatten in een aantal kernpunten. Dit zijn de belangrijkste inzichten uit zijn werk:
Het is belangrijk om te onthouden dat de oorzaken van chronische ziekten complex zijn en dat er vaak meerdere factoren een rol spelen. Stress en trauma zijn echter belangrijke factoren die we niet kunnen negeren.
De schrijver hanteert een zeer breed begrip van verslaving. De meeste mensen zijn wel ergens aan verslaafd, bijvoorbeeld: alcohol, suiker, werk, sport, pleasen, controleren, tv kijken… Maté stelt dat verslaving haar wortels heeft in de kindertijd, wanneer kinderen zich niet veilig of verbonden voelen met hun verzorgers. Kinderen die opgroeien in onveilige, instabiele of onvoorspelbare omgevingen hebben vaak moeite om zich te hechten aan anderen en een gevoel van veiligheid te ontwikkelen. Dit kan leiden tot een verhoogde gevoeligheid voor stress en angst, die op latere leeftijd kan resulteren in verslaving.
Als voorbeeld kunnen we denken aan een gevoelige man die opgroeit onder het toeziend oog van een neurotische moeder en een gestreste vader. Het kind heeft behoefte aan aandacht en liefde, maar in plaats daarvan wordt hij geconfronteerd met de neuroses van zijn ouders. Diep van binnen voelt hij zich onmachtig en onveilig, en als reactie kan hij coping strategieën ontwikkelen om te overleven: pleasen jegens zijn ouders zodat het probleem niet nog groter wordt, alles extreem controleren om een schijnveiligheid en schijncontrole te realiseren, hyperonafhankelijk zijn, zijn emoties (boosheid) onderdrukken en zich klein maken. Deze patronen neemt hij mee naar zijn volwassen leven.
Maté benadrukt het belang van een “hechtingsgerichte” benadering bij de behandeling van verslaving. Dit betekent dat het herstellen van het vermogen om verbinding te maken met anderen en zich veilig te voelen essentieel is voor het herstel van verslaving. Dit kan worden bereikt door middel van counseling, therapie en andere vormen van ondersteuning die gericht zijn op het opbouwen van gezonde relaties.
Stress en trauma kunnen volgens Maté dus leiden tot ziektes. Dit gaat via een aantal mechanismes:
Maté legt op een mooie manier de link tussen psychologische processen en fysieke processen. De scherpe scheiding tussen lichaam een geest zoals sommige artsen die hanteren, klopt volgens hem niet. Bijvoorbeeld: Maté spreekt met een man die het erg moeilijk vind om zijn grenzen aan te geven richting de buitenwereld. Hij laat over zich heen lopen en maakt zich klein. Hij zegt eigenlijk nooit ‘nee’ (onderdrukt zijn emoties, zijn diepe onderbuikgevoel). Maté stelt dat het lichaam dan alsnog ‘nee’ zegt door ziek te worden. Iemand die zich in psychologisch opzicht niet kan weren tegen de buitenwereld, zal zich fysiek ook niet meer kunnen weren tegen ziektes.
Maté wijst erop dat veel van onze stressreacties worden gevormd door vroege ervaringen van onveiligheid en onzekerheid. Bijvoorbeeld, als we zijn opgegroeid in een omgeving waarin we vaak werden blootgesteld aan verwaarlozing, misbruik of trauma, kunnen we meer vatbaar zijn voor stress en moeilijkheden hebben om ermee om te gaan. Maté is ook van mening dat onze persoonlijkheidskenmerken een rol spelen bij onze reactie op stress. Mensen die perfectionistisch zijn of een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben, kunnen bijvoorbeeld meer stress ervaren dan mensen die minder streng voor zichzelf zijn.
Een van de belangrijkste manieren om veerkracht te ontwikkelen, aldus Maté, is het creëren van veiligheid en zekerheid in ons leven. Dit kan betekenen dat we ons richten op het creëren van gezonde relaties, stabiele financiën en een ondersteunende omgeving.
Bovendien benadrukt Maté het belang van zelfzorg en zelfcompassie bij het omgaan met stress. Hij moedigt mensen aan om vriendelijk en geduldig te zijn met zichzelf en om hun behoeften serieus te nemen.
Een ander belangrijk aspect van het omgaan met stress, volgens Maté, is het ontwikkelen van emotionele intelligentie. Dit omvat het vermogen om onze emoties te herkennen en te reguleren, en om empathie en begrip te tonen voor anderen. Maté benadrukt dat deze vaardigheden kunnen worden ontwikkeld door middel van zelfreflectie, mindfulness en therapie.
Ten slotte stelt Maté dat het belangrijk is om te begrijpen dat stress een natuurlijke en onvermijdelijke ervaring is. In plaats van te proberen stress volledig te vermijden, pleit hij voor het leren omarmen van stress als een kans om te groeien en te leren. Door onze reacties op stress te onderzoeken en te veranderen, kunnen we sterker en veerkrachtiger worden.
Maté is zeer maatschappijkritisch. Hij benadrukt het belang van het creëren van gezonde omgevingen en relaties die ons ondersteunen in ons leven. Hij pleit voor een samenleving die gebaseerd is op verbinding, empathie en mededogen, en die individuen in staat stelt om te gedijen in plaats van te overleven. De uitdaging ligt bij jou om een leven te creëren wat hierop lijkt in een maatschappij die soms erg individualistisch is. En dat begint met de relatie met jezelf: de schrijver stelt dat het belangrijk is om onszelf te accepteren zoals we zijn, inclusief onze zwakheden en gebreken, en om ons te richten op het ontwikkelen van een gezonde en liefdevolle relatie met onszelf.
De zeven A’s van genezing zijn een concept ontwikkeld door Gabor Maté om de factoren te beschrijven die belangrijk zijn voor het herstellen van trauma en het bevorderen van gezondheid en welzijn. De zeven A’s zijn (vertaald uit het Engels):
1. Acceptatie:
2. Bewustzijn (Awareness):
3. Boosheid (Anger):
4. Autonomie:
5. Hechting (Attachment):
6. Assertiviteit (Assertion):
7. Affirmatie:
De zeven A’s van genezing zijn een holistische benadering van herstel die het belang van lichaam, geest en ziel benadrukt.
Maté benadrukt het belang van het begrijpen van de interne factoren die onze reactie op stress beïnvloeden, zoals onze jeugdervaringen en persoonlijkheidskenmerken. Hij pleit voor het ontwikkelen van veerkracht en interne hulpbronnen om met stress om te gaan, evenals het omarmen van stress als een kans om te groeien en te leren. Door onze reacties op stress te onderzoeken en te veranderen, kunnen we ons vermogen om met stress om te gaan vergroten en ons welzijn verbeteren. Het ontwikkelen van veerkracht en interne hulpbronnen kan ons helpen om beter om te gaan met de uitdagingen van het leven, en ons in staat stellen om ons potentieel volledig te benutten.
Ten slotte is het belangrijk om te beseffen dat stress niet iets is waar we alleen mee om moeten gaan. Het is goed om steun te zoeken bij vrienden, familie, of professionals als we het gevoel hebben dat stress ons te veel wordt. Door open te staan voor hulp en ondersteuning kunnen we ons vermogen om met stress om te gaan vergroten en ons welzijn verbeteren.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606