Meevoelen met de gevoelens anderen, ofwel empathie. Naast de aap, ekster, muis, olifant, kip en het varken, zijn wij een van de weinige dieren op aarde die deze vorm van emotie hebben. Of in ieder geval, waarvan het bewezen is dat er enig vorm van empathie aanwezig is. En dat is maar goed ook. Empathische gevoelens zijn hard nodig wanneer je in een groep wil functioneren. Toch ervaart iedereen een andere mate van meelevende gevoelens. Sommige mensen hebben misschien iets te veel empathie en anderen lijken het helemaal niet te hebben. Maar is dat wel zo? In dit blog lees je alles over empathie.
Waarom hebben wij empathie?
Zoals beschreven in de inleiding is het hebben van empathie belangrijk om in een groep te kunnen leven. Net als apen, olifanten en kippen, zijn mensen ook groepsdieren. Het is niet alleen essentieel je in te kunnen leven in iemand, medeleven in andermans emoties is minstens zo belangrijk. Door te begrijpen wat iemand voelt en daarop te kunnen anticiperen vergoot je je communicatieve vaardigheden. Iemand die jou vertelt in één keer geslaagd te zijn voor z’n autotheorie examen voelt direct een band met jou als jij ook blij en enthousiast reageert. Hier onverschillig op ingaan versterkt de emotionele band niet. Het kan er zelfs voor zorgen dat jij niet degene bent die ze de volgende keer bellen met leuk nieuws.
Mensen zoeken emotionele steun.
Hoe hoger jouw empathisch vermogen is, hoe beter jij functioneert in een groep. Let er wel op dat dit gezonde empathie is. Je hoeft namelijk niet altijd op iedere emotie van een ander te reageren. Teveel empathie zorgt voor empathische stress. Ook het tonen van niet gemeend medeleven kan averechts effect hebben. Iemand merkt snel genoeg wanneer je oprecht belangstellend bent. Daarnaast geeft het tonen van niet oprecht medeleven alleen maar stress. Je doet je voor als iemand die je niet bent en dat geeft spanningen of een ongemakkelijk gevoel.
Door je goed in te kunnen leven in andermans emoties, en daarop empathisch te reageren, weet jij met complexe sociale situaties om te gaan. Of het nu om blijheid, verdriet of woede gaat. Door de emotie te erkennen, begrijpen en daarop te communiceren, ervaren anderen jou als emotioneel intelligent. Een belangrijke competentie want voor emotionele erkenning is het niet nodig dat je dezelfde taal spreekt. Wanneer je iemand ziet huilen hoef je niet direct te vragen wat er aan de hand is. Als de ander het toelaat is een knuffel geven soms al genoeg.
Empathie en autisme.
Laten we meteen een fabel uit de wereld halen: Personen die vallen in het autismespectrum hebben meer dan genoeg empathie. Jammer genoeg zijn er nog veel mensen die denken dat dit niet zo is. Je kunt prima de stemming en emoties van anderen aanvoelen. Misschien soms wel te goed. Hetgeen waar je moeite mee kunt hebben is het verband leggen met de emoties en de belangen daaruit voortkomen.
Iemand kan in diepe rouw verkeren. Je begrijpt prima dat diegene verdriet heeft om het verlies van een dierbare. Echter zal je niet snel reageren door iemand te gaan troosten. Jouw reactie zal eerder praktisch zijn. Een zakdoekje pakken om de tranen aan af te vegen. Pas later bedenk je je dat je misschien een arm om diegene heen had kunnen slaan. Soms krijg je spijt van de reactie die je niet gegeven hebt maar misschien wel verwacht werd. Wees je ervan bewust dat je je hier niet vervelend om hoeft te voelen. We zijn allemaal mens en niemand neemt het je kwalijk.
Wat alsof het lijkt dat je geen empathie hebt?
Het is normaal dat we empathie tonen naar anderen. Wanneer je minder empathisch bent aangelegd dan anderen, word je al snel als anders gezien. Je zou jezelf af kunnen vragen of anderen van je mogen eisen dat jij meer medeleven moet tonen. Het is nu eenmaal feit dat de een meer oprechte empathie heeft dan een ander. Soms komt het door een traumatisch verleden dat je je niet open durft te stellen. Een persoonlijkheidsstoornis kan ook van invloed zijn. Denk bijvoorbeeld aan een narcistische- of borderline persoonlijkheidsstoornis. Maar soms is het gewoon zo dat je minder empathische aanleg hebt. Het is aan jou of je het toestaat dat iemand verwachtingen bij je neerlegt of dat je het bij de ander laat. Je bent geen verantwoording schuldig over wie jij bent.
Tips voor meer medeleven.
Vind je het lastig dat je minder empathie hebt dan je zou willen? Dan hebben wij goed nieuws. Empathie is namelijk te trainen. Hieronder 3 tips die je een beetje op weg helpen je medeleven te vergroten.
- Luister actief. Wat vertelt iemand nu eigenlijk echt. Denk niet na over wat jij daarna wil zeggen of hoe je wil reageren. Luister en reageer daarna volledig vanuit jezelf.
- Reflecteer op jezelf zonder het op jezelf te betrekken. Dit is een lastige oefening. Hoe zou jij je voelen in de situatie van die ander? En hoe reageer je daar dan op zonder jezelf in het verhaal te plaatsen.
- Blijf vragen. Let er wel op dat je vragen stelt over onderwerpen die je daadwerkelijk interesseren. Vragen naar hoe de vakantie van je collega was terwijl het je niet boeit is geen empathie tonen. Stel je bent gek op honden en je raakt aan de praat met iemand die een hond heeft, is dat hét moment je empathische vragen te oefenen. Je zal merken dat je enthousiasme je al een eind op weg helpt.
Wij helpen jou voelen.
Het is niet altijd even gemakkelijk om je empathie te vergroten. Of misschien wel te verkleinen. Empathische stress kan zelfs leiden tot een burn-out. Een beetje hulp vragen is niet vreemd in deze situatie. Wellicht kan een professionele coach je helpen je communicatieve vaardigheden te vergroten. Wie weet is het juist verstandig te werken aan je emotionele weerbaarheid. Therapieën zoals ACT en CGT zijn bij uitstek bewezen vormen van behandeling om je emotionele stabiliteit te vinden en te bekrachtigen. In combinatie met wandeltherapie kan het aanzienlijk bevorderlijk werken je innerlijke rust en stabiliteit terug te vinden.
