Emotionele verwaarlozing is een veelvuldig over het hoofd gezien verschijnsel. Waarom? In tegenstelling tot fysieke verwaarlozing is emotionele verwaarlozing onzichtbaar. Er zijn weliswaar geen blauwe plekken, maar in de psyche van degene die met deze vorm van verwaarlozing te maken heeft, worden wel degelijk diepe wonden gecreëerd. Wonden die vaak ook door het slachtoffer zelf niet als dusdanig herkend worden. Dat is meteen de valkuil: ook de slachtoffers zelf bagatelliseren het. Terwijl het een ernstige vorm van mishandeling is. Wat veroorzaakt emotionele verwaarlozing en hoe kun je jezelf terugvinden?
Emotionele verwaarlozing treedt doorgaans in de kindertijd op. Er is een gebrek aan aandacht voor de behoeften van het kind: aandacht, genegenheid, steun, maar ook controle. Wanneer ouders vijandigheid uitstralen, een kind bang maken of denigrerende uitspraken doen, is er sprake van emotionele mishandeling. Ook het stellen van onrealistisch hoge verwachtingen en het niet erkennen of zelfs ontkrachten van de emotionele ervaringen van een kind zijn signalen van emotionele verwaarlozing. Kinderen worden zo als het ware zonder eigenwaarde opgevoed. Iets wat zowel psychisch als lichamelijke diepe sporen nalaat.
De symptomen na emotionele verwaarlozing door ouders zijn niet mis te verstaan. De uitwerking van de afwijzing door opvoeders betreft vrijwel altijd een onbewust proces. Langzaam maar zeker raak je als kind afgesneden van je eigen behoeften en gevoelens. Een kind voelt weliswaar dat er iets ontbreekt, maar kan niet definiëren wat dit dan precies is. Talenten van een kind komen veel minder tot ontwikkeling en bovendien zijn slachtoffers vaak perfectionistisch en enorm gevoelig voor afwijzing. Wat je van anderen en jezelf kunt verwachten is vaak niet duidelijk.
Emotionele verwaarlozing kan al vanaf de geboorte optreden. Als de hechtingsfase met de ouders -vooral de moeder- niet naar behoren verloopt, programmeert dit reeds gevoelens van angst en eenzaamheid in de hersenen. Dit heeft zijn invloed op alle fasen van de emotionele ontwikkeling. Ook wanneer kinderen op jonge leeftijd hun emoties nog niet kunnen benoemen of begrijpen en de ouder hier niet voldoende op afstemt, is het kind weer op zichzelf aangewezen. Terwijl een kind de verbinding met anderen zo hard nodig heeft voor een gezonde ontwikkeling van de innerlijke beleving.
Is er sprake van een gebrek aan liefde, warmte en aandacht? Een kind zal dan het gevoel hebben verkeerd te zijn of niet goed genoeg te zijn. Anders gezegd: het kind voelt dat het de liefde niet verdient. Wist je dat er bij veel ouders eigenlijk helemaal geen kwade opzet in het spel is? Niet zelden hebben ze zelf emotionele verwaarlozing ervaren of zijn ze op een andere manier emotioneel onvolwassen. Ook te perfectionistische of autoritaire opvoedstijlen leiden tot emotionele verwaarlozing. Dit geldt tevens voor het tegenovergestelde: de afwezige of heel tolerante opvoedstijl, die het stellen van grenzen juist moeilijker maakt.
Hebben jouw ouder op jou als kind geen of onvoldoende acht geslagen? Emotionele verwaarlozing leidt tot eenzaamheid, gevoelens van onzekerheid, schaamte en sterke zelfkritiek die jouw identiteit allen in flinke mate beïnvloeden. Naast een laag zelfbeeld ontstaan vaak ook angst en depressie, net als symptomen van posttraumatische stress. Als reactie op deze psychische problemen worden vaak schadelijke copingmechanismeningezet, zoals roken, overmatig eten en middelenmisbruik. Behalve een grotere kans op psychische problemen hebben slachtoffers van emotionele verwaarlozing ook een grotere kans op het ontwikkelen van chronische ziekten zoals hart- en vaataandoeningen en diabetes.
Meestal kom je er pas op volwassen leeftijd achter dat je in je jeugd het slachtoffer bent geweest van emotionele verwaarlozing, bijvoorbeeld omdat je zelf ouder bent geworden. Het constateren daarvan is vaak net zo’n ingewikkeld proces als het jezelf terugvinden. Het moeten vaststellen van emotionele verwaarlozing komt voor de meeste mensen als een schok, maar doet ook veel puzzelstukjes op zijn plaats vallen. De terughoudendheid in het aangaan van sociale contacten en het moeilijk aangaan van romantische relaties blijken een oorzaak te hebben.
Emotionele verwaarlozing is een ernstige vorm van kindermishandeling die vaker voorkomt dan gedacht en die ook in het volwassen leven tot grote problemen kan leiden. Maar ook op volwassen leeftijd kun je er mee te maken krijgen. Wanneer je partner zich niet op jouw gevoelens kan afstemmen en je je emoties niet kunt delen, beïnvloedt dat de intimiteit in een relatie op een sterk negatieve manier. Ook kun je door emotionele verwaarlozing in het verleden kiezen voor een partner die eigenlijk helemaal niet bij je past.
Wie met emotionele verwaarlozing te maken heeft gehad, wordt niet zelden klinisch gediagnosticeerd met depressie of PTSS. Alhoewel antidepressiva vaak een gewenst effect hebben, is dat niet altijd de gewenste oplossing. Cognitieve gedragstherapie is een effectief alternatief. Deze vorm van psychotherapie helpt je anders tegen situaties aan te kijken en identificeert je vanaf de in de kindertijd ontstane foutieve gedachten en gedrag. Naast cognitieve gedragstherapie is ook schematherapie een behandeling die zijn vruchten afwerpt. In deze therapie staan langdurige (ineffectieve) overtuigingen over jezelf en anderen centraal. De coaches van Liberi zijn bekend met zowel cognitieve gedragstherapie als schematherapie.
Traumaverwerking bij emotionele verwaarlozing is nodig wanneer er sprake is van PTSS. Hierbij worden zowel het trauma als de daaruit ontstane emotieregulatie centraal gesteld. Ook EMDR is een therapie die zijn waarde heeft bewezen. EMDR staat voor Eye Movement Desensitisation and Reprocessing. Emotionele verwaarlozing verwerken doe je dan aan de hand van exposure. Dit betekent dat je in deze vorm van behandeling je traumatische ervaringen ophaalt om ze zo te kunnen verwerken.
Ben je er nog niet klaar voor om een behandeling voor je emotionele verwaarlozing aan te gaan? Het proces van emotionele verwaarlozing overwinnen kun je ook starten met boeken. Zo is er over de gevolgen van emotionele verwaarlozing een boek geschreven door Jonice Webb: ‘Ongekende gevoelens’. Het is een waardevol zelfhulpboek over het omgaan met en jezelf terugvinden na emotionele verwaarlozing. Ook het boek ‘Traumasporen’ van Bessel van der Kolk toont dat emotionele verwaarlozing overwinnen wel degelijk mogelijk is. Tot slot is ‘Niemandskinderen’ van Carolien Roodvoets een boek dat emotionele verwaarlozing bespreekt.
Emotionele verwaarlozing laat diepe sporen na. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat zelfs het brein van kinderen wiens ouders het slachtoffer waren van emotionele verwaarlozing, is beïnvloed. De hersencircuits die angst reguleren werken essentieel anders. Dit maakt het behandelen van emotionele verwaarlozing nog belangrijker. Vermoed je dat er bij jou misschien sprake is van dit fenomeen? Voor het mogelijk herkennen kun je een test doen. Deze vind je op internet. Wijzen de antwoorden in die richting? Bewijs jezelf dan een dienst en ga aan de slag met een voor jou geschikte behandeling.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606
085 - 5363606
9 reacties
Ik vind het schrijnende dat ik nu 68 jaar ben en in mijn kinderjaren emotioneel beschadigd ben geraakt.
Mijn moeder was narcistisch en emotieloos, mijn vader sloeg me om mijn oren naar mijn kamertje. Ik mocht niet huilen dan zei hij brutale rot meid bek houden. Legde zijn grote mannenhand op mijn mond en kneep met beide handen mijn keel dicht. ik was een kreng rot meid loeder en had beter nooit geboren kunnen worden. En dan nog altijd uitgemaakt voor Geert dat was de verschrikking een tante in de familie. Als jong meisje begonnen de klachten hartkloppingen doodsangst voor het hele leven niets om mij aan vast te houden. Zo heb ik een weg van hulpverlening afgelegd eindigend met emdr. Die weg heeft het grootste deel van mijn leven bepaald. Ik heb nog geluk gehad van natuur wat men altijd zei je hebt iets heel sterks en kon humor warmte en Liefde in mij voelen geleerd in Carré bij Toon Hermans grotendeels. Met relaties en intimiteit met mannen heb ik zelden een fijne ervaring beleefd. Op mijn 64 ste heb ik voor mij de liefste man van mijn leven ontmoet de eerste periode was heel fijn maar intimiteit ging niet meer. Daar zijn we met hulp samen uitgekomen dat sex op zoveel manieren kan. Toch ging hij er weer moeilijk over doen. Tot slot door een heel complexe ingewikkelde dochter waar hij zijn levenslang al mee worstelde kwamen er weer eens problemen waar ik voor het eerst bij betrokken raakte mijn vriend dwaalde steeds meer van mij af is zooo te lief van karakter dat hij nooit voor zichzelf heeft kunnen opkomen en nu 4 jaar later is de relatie over. Die het laatste jaar niet veel meer voorstelde. Ik ben zo boos ook op de vele hulpverlening zou niet weten wat mij nog kan verlossen van toch nog 1 blok verdriet zijn pijn en leegte ben altijd een enorme knokster geweest alles aangepakt maar ben het nooit echt kwijt kunnen raken. Het is niet waar dat je genezen kan van emotionele beschadiging nu is het weer een periode van elke dag overleven. Ik weet niet of ik op mijn 68ste het nog een keer ga winnen. Lieve vrienden/ kinderen kleinkinderen druk zie ze zelden. Lieve zus in Oss ik in Amstelveen. Ik rijd geen auto heb oneindig lang met ov gereisd ik voel me met die rot klachten en een toekomst “alleen” wanhopig. Ook altijd vrijwilligerswerk gedaan na betaalde baan nu wat minder geworden ik weet niet of ik dit nog weer ga winnen momenteel is de rek er helemaal uit en soms is emotionele verwaarlozing iets wat niet echt genezen wil. Heb na emdr bij psycholoog ook mee gekregen het valt nooit helemaal uit te poetsen.🥲😒
Hoi Betty
wat een nare jeugd heb je ervaren.
Ik vind het heel naar dat er kinderen zijn die dit mee moesten maken tijdens hen onschuldige & meest kwetsbare jeugd.
Zelf heb ik ook het een en ander meegemaakt waardoor m’n lage zelfbeeld& ’t leven moeilijk heeft gemaakt.
Ik wens je veel sterkte& kracht, Knuffels!
Even snel, heb zo een afspraak met een psychiater. 41 jaar, toen ik 4 was vertelde mijn vader me dat hij mijn vader niet meer wilde zijn en dat hij er vandoor ging. Opgevoed door een dominante narcistische drugsverslaafde moeder die elke dag werkte als prostituee die mij bewust of onbewust de schuld gaf voor alle ellende die zij in haar leven mee maakte. Vertelde mij dat ik “ze mij eigenlijk alleen maar had genomen omdat ze het zielig zou vinden als mijn zus alleen zou opgroeien.” Dezelfde zus die mijn tante wel belangrijk genoeg vond om bij mijn moeder weg te halen naar Amerika waardoor ik dus alleen met mijn moeder was. Heel mijn leven heb ik last van schaamte, schuldgevoel, mezelf wegcijferen, onzekerheid, depressies, anderen altijd voorop stellen, niet weten hoe ik met vrouwen moet omgaan, geen langdurige relaties kunnen hebben…. het is bizar hoe mijn moeder zich van geen kwaad bewust is.
Wat heftig emotioneel, maar ook fijn om reactie en ervaringen te lezen van mensen die ook emotionele verwaarlozing in de jeugd hebben meegemaakt. Bij mij lag het juist heel subtiel. Geen in de steeklatende ouder of verslaving etc. Maar juist de stilte, het wegdraaien, het negeren van emoties, de ontkenning, de afkeurende gezichtsuitdrukkingen van beide ouders hebben bij mij zoveel negatie gevolgen gehad, die ik op mijn 51e pas kan zien. Omdat dit alles zo onzichtbaar en subtiel was, is het omgeven met schuldgevoel, ongeloof. Omdat beide ouders nog steeds niet thuisgevoel, heb ik de grootst mogelijke moeite om mezelf en mijn psychische problemen te erkennen. Dat dat wel mag.
Ik weet sinds twee jaar dat wat ik altijd miste en waarom ik me altijd voelde zoals ik me voelde emotionele verwaarlozing heet. Ontdekte tegelijkertijd dat mijn moeder kenmerken autisme heeft en vader te druk met eigen bezigheden en mij daardoor niet hoorde of zag en ik vijftig jaar samen ben met man ook met ass! Eerst dat ontdekken en mee leren omgaan.
Nu zelf gaan helen voor zover dat nog mogelijk is op je 72e.
Ik ben een moeder die hoogstwaarschijnlijk emotionele verwaarlozing bij haar dochter heeft toegepast.
Ook heeft zij mij verteld dat ze onveilig is gehecht door mij.
Zij is nu 35 en zegt dat ik het los moet laten, maar sindsdien zit ik in een depressie (vele depressies in mijn leven).
Een schuldgevoel dat als een molensteen rond mijn nek hangt, met wanhoop en heel veel huilen.
Destijds zat ik ook in een zware depressie en had geen erg meer in mijn kind.
IK MOET MET IEMAND PRATEN, want loslaten, ik weet niet hoe dat moet.
Ik vind de genoemde mogelijke therapievormen erg sumier en zelfs niet aansluiten bij de realiteit. Ik ben nu 42 jaar en heb zo’n 20 jaar therapie gehad. Nog steeds stoei ik met de gevolgen van emotionele verwaarlozing (overigens ontbrak het mij niet aan liefde en warmte, maar wel aan onvoorwaardelijkheid, erkenning voor mijn gevoeligheid en emoties en het niet kunnen afstemmen op mijn behoeften door mijn ouders). Cognitieve gedragstherapie kan een begin zijn, maar trauma zit vaak dieper dan “gewoon leren positief denken”. EMDR werkt juist ook vaak niet bij deze vorm van trauma, omdat je geen specifieke “beelden” hebt. De langdurige stress is vaak de oorzaak en dat is niet een een beeld te vangen. Trauma slaat zich op in je cellen en in je lijf (hier komt steeds meer bewijs voor) dus juist lichaamsgerichte therapie is nodig, in mijn opinie. “De tijger ontwaakt” van Peter Levine is een goed boek om hierover te lezen. Ook vaktherapie blijkt vaak goed te werken, omdat het gaat om de emoties en de leegte die geen woorden hebben. Dus…goed artikel, maar sumier.
Daar was ik al bang voor Wilma. Cognitieve gedragstherapie kan werken, maar als je 51 jaar bepaalde gedachtepatronen hebt gehanteerd, zal het niet bepaald meevallen om daar wat aan te veranderen. ik ken mezelf goed genoeg om te weten dat dit voor mij niet werkt. EMDR… tsja… waarvoor dan…. er is niet iets als één trauma of kantelpunt. wél 51 jaar sprake van een moeder die me altijd heeft laten voelen dat ik nooit de dochter ben, die ze gewild had, dat ik een aansteller ben, naïef, dat ik verkeerd denk, en die me het gevoel geef dat ik altijd tekort zal schieten. dat valt niet mee, het liefst zou ik bv. via de mail een klankbord hebben om te ontdekken of ik nu echt zo’ n slechte dochter ben, of dat het meevalt.
Ik kijk de laatste tijd video’s van Lars Faber. Begrijpelijke analyses. Codependency, relaties, ademwerk, jeugdtrauma, gezondheid, innerlijk kindwerk, narcisme. https://www.youtube.com/@thebreathworkcoach4669
Een suggestie voor een klankbord: https://www.facebook.com/groups/vrijvancodependency