Heb je regelmatig het gevoel dat je jezelf verloren voelt in het leven, niet zo goed weet waar je nu eigenlijk allemaal mee bezig bent en vooral waarom? Twijfel je aan (bijna) alles? Dan is de kans groot dat je in een identiteitscrisis zit. Dit is niet alleen voorbehouden aan adolescenten of ouderen. Een identiteitscrisis kan op elke leeftijd plaatsvinden.
De periode van adolescentie is uiteraard een fase in ieders leven waarin je heel erg op zoek bent naar je eigen identiteit. Dat is een normale fase in de ontwikkeling. Er wordt ook vaak gezegd dat een identiteitscrisis gebeurt in het midden van het leven: we spreken dan vaak van een midlifecrisis. Tijdens onze ouderdom waarbij we meer reflecteren op ons leven, kan het ook opspelen. Wie ben je nu eigenlijk werkelijk en heb je het leven geleefd zoals dat voor jou goed was? Kon je jezelf zijn of heb je vaak een masker op gehad?
Wat is een identiteitscrisis?
Zoals het woord al aangeeft is het een crisis in je gevoel van identiteit. Je identiteit is volgens het Van Dale woordenboek het eigen karakter van een persoon of groep. Je kunt tenslotte ook een sociale, nationale of culturele identiteit hebben. Als je ineens gaat twijfelen over jouw karakter, jouw eigenheid en authenticiteit en niet meer goed weet wat jouw persoonlijke waarden en principes zijn, dan kan je spreken van een identiteitscrisis. Dit is geen officiële diagnose of ziektebeeld, maar is vaak een gevolg van de ervaringen die je in het leven opdoet. Als het je overkomt, is het vooral belangrijk er niet in te blijven hangen, maar daarover verderop meer.
Een identiteitscrisis na een heftige gebeurtenis
Een identiteitscrisis kan soms ‘zomaar’ ontstaan, maar het ontstaat vaker na een heftige gebeurtenis. Denk aan het verliezen van een dierbare, een baan of het krijgen van een burn-out. Maar ook positieve ervaringen (ook wel levensgebeurtenissen) kunnen een identiteitscrisis veroorzaken. Denk aan een verhuizing naar een fijnere woning, een huwelijk of het krijgen van een kind. Ineens zijn de dingen niet meer zoals ze waren en word je hardhandig wakker geschud. Het kan aanvoelen alsof je wereld op de kop staat.
Mogelijke gevolgen
Als je te maken hebt met een identiteitscrisis kan het zijn dat je de volgende dingen in meerdere of mindere mate ervaart: een gebrek aan zelfvertrouwen, twijfel, angst en onzekerheid, een lusteloos gevoel, problemen met slapen, prikkelbaarheid, minder eetlust (en dus vaak ook gewichtsverlies), een lager zelfbeeld en eigenwaarde en een verloren gevoel dat ook verwarring schept. Dit zijn allemaal klachten die je serieus mag nemen. Als je er langdurig mee kampt, dan kan dat grote gevolgen op je mentale en fysieke welzijn hebben. Weet dat je niet de enige bent en dat het veel voorkomt. De eerste stap als je merkt dat je in een identiteitscrisis zit, is erover te praten.
Wat kun je doen bij een identiteitscrisis?
Als je in een identiteitscrisis zit heb je waarschijnlijk veel vragen. Wie ben ik? Wat kan ik? Wat kom ik de wereld eigenlijk brengen en wat is daarin belangrijk voor mij? Waarom ben ik hier? Het is goed om dit soort grote levensvragen met anderen te bespreken. Anderen helpen je soms om uit je eigen bubbel (of cirkelredenaties) te stappen en een nieuw perspectief te zien. Inzicht in jezelf kan heel erg helpen, maar overdrijf het niet. Je kan ook té veel in gedachten en filosofische gesprekken blijven hangen. Dus: ken uzelve, maar doe het met mate 😉
Vraag hulp
Uiteraard kunnen vrienden en familie hele fijne sparringpartners zijn, maar soms heb je het gevoel dat je echt vast zit en dat het je niet verder helpt. In dat geval kan een coach uitkomst bieden. De belangrijkste taak van een coach is niet om tips en advies te geven, maar om vragen te stellen. Vragen waardoor jij dingen op een andere manier gaat zien. Vragen die je een prachtige kans geven om meer over jezelf te weten te komen. Zo houdt een coach een spiegel voor. En uiteraard weet een coach ook allerlei methoden en oefeningen om jou verder te helpen in jouw proces.
Blijven genieten
Vergeet ook niet om te genieten van de mooie dingen in het leven. Juist ook als je het moeilijk hebt en met jezelf in de knoop ligt. Kun je dan nog steeds oog hebben voor een mooie zonsondergang? Of voor het simpele feit dat je de warmte van het zonlicht weer op je huid kunt voelen na een lange winter? Of kun je gewoonweg even rustig genieten van een lekker kopje koffie of thee? Bovendien: maak je voldoende tijd vrij om dingen te doen die je leuk vindt om te doen, die jou energie geven? Juist deze dingen maken het leven wat lichter als het zwaar aanvoelt door alle vragen die je jezelf stelt en waar je – vooralsnog – geen antwoorden op hebt gevonden.
Geef ruimte aan je gevoelens en emoties
Gun jezelf de tijd en de ruimte om je gevoelens en emoties er te laten zijn. Stop ze niet weg, want ze dienen een doel. Geef ze de kans om ‘eruit’ te komen. Daarna (op een moment dat je je weer wat rustiger voelt) kun je jezelf eens afvragen: wat zou het verdriet of de frustratie me willen vertellen? Wat zeggen deze emoties jou over jouw persoonlijke waarden? Ook hier wil ik je weer aanmoedigen erover te praten met anderen. Of ga journalen. Terwijl je schrijft, komen vaak weer nieuwe gedachten en inzichten omhoog.
Ga voor jezelf
Misschien herken jij jezelf wel in de karakterbeschrijving van de pleaser. Je wilt het anderen naar de zin maken en doet dit regelmatig tot vaak ten koste van jezelf. Dat is absoluut niet behulpzaam als je in een identiteitscrisis zit. Beter gezegd: het is nooit behulpzaam. Je verliest namelijk het zicht op jouw eigen koers. Wat vind jij nu echt belangrijk? Hoe wil jij je leven leiden? Wat zijn jouw doelen en wat is jouw persoonlijke missie? Laat eens los wat anderen daar van denken of vinden en volg je eigen pad. Uiteindelijk hebben die anderen daar ook het meeste aan, want jij zit lekkerder in je vel en hebt weer meer energie en levenslust.
