Het hebben van een gevoel van leegte is mijn coachee Linda niet vreemd. Het is een – in haar beleving – heel naargeestig gevoel en ze heeft in haar leven geprobeerd er op verschillende manieren van weg te lopen. Vandaag de dag gebeurt het haar nog steeds, maar ze is zich er wel veel sneller bewust van. Wat is dit gevoel van leegte nu precies en wat wil het ons vertellen – als we de moed hebben er niet voor weg te lopen?
Een gevoel van leegte ontstaat vaak bij mensen die lijden aan een depressie, burn-out of persoonlijkheidsstoornis. Het wordt voornamelijk in verband gebracht met het hebben van een borderline persoonlijkheidsstoornis. We zien het ook vaak bij mensen die trauma in hun jeugd hebben meegemaakt, of lijden aan een post traumatische stress stoornis (PTSS). Het gaat vaak gepaard met gevoelens van nutteloosheid, doelloosheid en een gebrek aan voldoening en vervulling.
In veel gevallen hangt het samen met vragen rondom de eigen identiteit. Mensen die met een gevoel van leegte kampen, hebben vaak het idee of de overtuiging dat ze niemand zijn. Dat er niemand overblijft als ze toegeven aan het gevoel. Of dat, als ze stoppen met wegrennen, vechten of zichzelf bewijzen, ze niets voorstellen. Het gevoel een nutteloos persoon te zijn en een nutteloos leven te leiden kan zo onverdraagbaar zijn, dat vluchten de enige optie lijkt. Het coping mechanisme wordt geboren.
Een coping mechanisme is een manier waarop mensen omgaan met gevoelens of ervaringen die te heftig lijken om aan te kunnen. Voor een klein kind is het gevoel dat hij of zij niet geliefd wordt door de ouders onacceptabel. Een kind is namelijk volledig afhankelijk van de ouders. Niet geliefd, gezien of gehoord worden betekent dus ook gevaar. Zonder de ouders kan het jonge kind niet overleven. Het kind zal dus manieren zoeken om wél dat gevoel te krijgen. Het kan gaan proberen liefde te verdienen door zich voorbeeldig te gaan gedragen. Het kan ook de andere kant op gaan en het kind kan om aandacht vragen door middel van gedrag dat afgekeurd wordt door de ouders. Wangedrag trekt tenslotte ook hun aandacht, en daar is het het kind om te doen.
Als we een gevoel van leegte niet kunnen verdragen, kunnen we vluchten in allerlei gedrag of middelengebruik. Waar een specifieke persoon voor zal kiezen, is heel verschillend. De één zal zich verliezen in emotie-eten, de ander in online shoppen. Weer een ander zal zich volledig storten in zijn of haar werk (de workaholic), terwijl een ander zich probeert te verliezen in de vergetelheid door middel van alcohol. Sommige coping mechanismen worden door onze maatschappij bejubeld – denk aan de hardwerkende werknemer. Op andere coping mechanismen wordt neergekeken, zoals drugs- en alcoholverslavingen. De gemene deler is echter, dat in alle gevallen mensen proberen te vluchten voor hun pijn.
Sommigen van ons – Linda schaart zichzelf hieronder – proberen een gevoel van leegte op te vullen door op zoek te gaan naar een gevoel van vervulling. Jezelf nuttig maken, anderen op weg helpen, bezig zijn met je persoonlijke missie… Het is allemaal bewonderingswaardig, maar de motivatie waarmee je dit doet, bepaalt je succes. Het kan een oneindige zoektocht worden, waarbij je steeds blijft zoeken naar dat laatste puzzelstukje om je zielsmissie hier op aarde te vervullen. Om er telkens achter te komen dat het helemaal niet het laatste puzzelstukje was, maar dat er nog wéér een hele puzzelrand omheen ligt.
Is je onderliggende motivatie het vluchten voor een gevoel van leegte? Dan heb je eerst zelf nog wat innerlijk werk te doen. Natuurlijk kun je ondertussen ook anderen helpen. Ze zeggen wel eens dat je maar een paar stappen verder hoeft te zijn op het pad dat ‘het leven’ heet, dan de persoon die je probeert te helpen. Maar pas op dat je niet in een soort ‘saviour syndroom’ terecht komt. Dan zie je het als je levensmissie om anderen te helpen, terwijl zij daar zelf stappen in moeten zetten. Je kunt ze handreikingen geven, maar je kunt ze niet redden. Dat mogen ze zelf doen.
Zo mag jij ook jezelf ‘redden’. Durf het gevoel van leegte eens aan te kijken, in plaats van ervoor weg te lopen. Ga in stilte zitten en voel welke emoties er op komen. Of ga journalen en schrijf over je gevoelens. Welke manieren heb jij om weg te vluchten van de leegte? Ga eens oefenen met dit gedrag níet vertonen. Op welke momenten heb je de neiging weg te vluchten? Wat voor situatie is er aan vooraf gegaan? Met welke mensen ben je dan (meestal)? Breng dit voor jezelf eens in kaart. Misschien ontdek je wel patronen hierin.
Het is allerminst makkelijk om dit soort innerlijk werk te doen. Velen hebben hier ook externe hulp bij nodig, zoals een coach of therapeut. Zeker in het geval van psychische stoornissen of trauma, is het niet verstandig hier alleen mee aan te modderen. Zoek dus tijdig hulp als je denkt dat dit nodig is. Die hulpverlener gaat ‘het’ niet voor jou oplossen, maar kan je wel handreikingen doen. Vaak hebben we blinde vlekken waar we zelf niet eens bewust van zijn. Die ander kan je er op wijzen. Als je dit inziet, kan je er pas wat aan gaan doen. Je bent zelf altijd degene die stappen moet gaan zetten. Je redt jezelf dus, al dan niet met een steuntje in de rug.
Concluderend kunnen we dus wel stellen dat een leeg gevoel een gevolg is van iets – een traumatische gebeurtenis, een psychische kwetsbaarheid, een overbelasting. Het is zo bezien dus een symptoom. In de reguliere geneeskunde worden symptomen vaak onderdrukt – want we hebben er tenslotte last van. Het lost echter de oorzaak niet op. Binnen een holistische visie op gezondheid wordt wél gekeken naar de onderliggende oorzaak. En dát is de schat die verborgen kan liggen in het gevoel van leegte. Zo wordt het een uitnodiging tot zelfonderzoek en ontdek je misschien dat de leegte niet zo eng blijkt als je eerst had gedacht.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606