We hebben al vaker geschreven en gesproken over de DSM-5. Onder de DSM-5 vallen een aantal psychische stoornissen, als we de officiële termen moeten volgen. De DSM-5 is niet waterdicht. Om de zoveel tijd worden de aandoeningen die hieronder vallen herzien. Zo wordt er bepaald of ze nog in de DSM-5 genoemd mogen worden. Dit werkt niet alleen verwarrend voor mensen met een psychische aandoening maar ook voor de specialisten. Het maakt namelijk nogal verschil hoe een behandeling ingezet kan worden. Ook is je vergoeding van je zorgverzekering afhankelijk wanneer het wel of niet in de DSM-5 genoemd wordt.
Wat is DSM-5?
Is alles in de DSM-5 wel een stoornis?
Wat valt onder de DSM-5?
Minder bekende stoornissen
Wat kan Liberi voor jou betekenen?
Wat is DSM-5?
DSM- 5 staat voor Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, ofwel: De diagnostische en statistische handleiding voor mentale stoornissen. Het is een overkoepelend classificatiesysteem wat internationaal is bepaald. Dit classificatiesysteem weerlegt aan welke criteria je moet voldoen om een diagnose te krijgen voor een aantal psychische aandoeningen. Deze criteria worden continu onder de loep genomen en door middel van wetenschappelijke onderbouwing aangepast of gewijzigd. Zo kan het zijn dat je mentale stoornis het ene jaar wel onder de DSM-5 valt en het jaar daarna in ene niet meer. Laten we voorop stellen dat het natuurlijk erg fijn is dat de wetenschap innoveert. Echter kan het voor jou heel vervelend uitpakken. Wanneer je criteria spontaan niet meer onder de DSM-5 hoort, krijg je een behandeling vaak niet meer vergoed.
Is alles in de DSM-5 wel een stoornis?
Gelukkig vallen er steeds meer geestelijke stoornissen onder de DSM-5 dan je in eerste instantie denkt. Het woord ‘gelukkig’ komt misschien een beetje vreemd over. Maar het maakt een groot verschil wanneer je een behandeltraject vergoed krijgt van je zorgverzekering. We hebben het hier vaak over duizenden euro’s compensatie. Toch is er enige discussie wanneer iets een stoornis genoemd mag worden. Vroeger viel homofilie namelijk in de DSM-5. Het is anno 2022 niet in te denken dat een geaardheid onder stoornissen valt, toch?
In het jaar 2022 heeft de DSM-5 een uitgebreide update gekregen, DSM-5 TR, waar veel is gewijzigd betreffende genderdysforie. Maar is genderdysforie een identiteitsgeaardheid of niet? Je kan genderdysforie hebben zonder transseksueel te zijn en andersom. De wetenschap is hier nog niet over uit. Volgens hen is er nog veel onderzoek nodig hier definitief uitsluitsel over te geven.
Wat valt onder de DSM-5?
Er zijn tal van psychische stoornissen die onder de DSM-5 genoemd worden. Bekende aandoeningen waar over gesproken wordt in deze classificatielijst zijn:
- Depressieve stemmingsstoornissen zoals chronische depressie. Let hier wel dat niet alle depressie stoornissen genoemd worden in de DSM-5. Kortdurende periodes van somberheid worden soms zelfs helemaal niet genoemd.
- Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen zoals ADHD en ADD, valt onder hyperactiviteits- of aandachtstoornis.
- Angststoornissen. Bijvoorbeeld sociale angststoornis, gegeneraliseerde angststoornis en separatieangststoornis. Die laatste wordt vooral gezien bij kinderen tot 4 jaar.
- Schizofreniespectrum en andere psychotische stoornissen. Denk aan schizofrenie, paranoïde- en een waanstoornis.
- Eet- en voedingsstoornissen zoals anorexia en boulimia.
- Verslavingsstoornissen. Denk aan middelenmisbruik zoals alcohol, cannabis of benzodiazepinen. Ook gedragsverslaving als relatieverslaving, gokverslaving, internetverslaving en seksverslaving worden genoemd in de DSM-5.
- Andere persoonlijkheidsstoornissen zoals BPS, bipolaire stoornis, vermijdende persoonlijkheidsstoornis of een narcistische persoonlijkheidsstoornis.
- Stress en trauma gerelateerde stoornissen. Hieronder valt (C)PTSS, ASS (acute stress-stoornis) en sinds de nieuwe update van de DSM-5 ook persisterende complexe rouwstoornis. Ook bepaalde hechtingsstoornissen valt onder dit classificatiesysteem. Helaas valt een burn-out nog steeds niet onder de DSM-5. Hoewel de WHO in 2019 de burn-out als ziekte classificeerde, draaiden ze dit net zo snel weer terug. Volgens het WHO is een burn-out een stress aandoening die alleen vanuit een werkomgeving veroorzaakt kan worden. We weten allemaal dat dit allang al achterhaald is.
Minder bekende stoornissen
Niet alleen bekende stoornissen worden genoemd in de DSM-5. Ook minder bekende aandoeningen worden behandeld volgens de criteriaboom. Wanneer je lijdt aan één van onderstaande stoornissen, valt dit ook onder de DSM-5.
- Somatisch-symptoomstoornissen. SOLK of psychosomatische klachten zijn hier een onderdeel van.
- Zindelijkheidsstoornissen. Deze stoornis kan vaak pas gesteld worden vanaf de leeftijd van 5 jaar. Een medische oorzaak moet eerst uitgesloten worden.
- Bewegingsstoornissen zoals de ziekte van Huntington.
- Parafiele stoornissen. Officieel zijn dit geen stoornissen maar geaardheden of voorkeur voor seksueel handelen. Zodra een geaardheid of seksuele voorkeur schadelijk is voor anderen valt het onder een parafiele-stoornis. Exhibitionisme(het ongewenst tonen van je geslachtsdelen), voyeurisme en seksueel sadisme zijn hier een voorbeeld van. Dit betekent niet dat iedereen met deze geaardheden, of behoefte tot handelen, ook daadwerkelijk een psychische stoornis hebben. Travestie valt namelijk ook onder deze noemer en je schaadt hier niemand mee. Het handelen naar eventuele seksuele sadistische behoeften is ook geen stoornis zolang dit handelen met instemming is van de ander.
Ook pedofilie is een parafiele-stoornis. Ondanks dat het een geaardheid is net als heteroseksualiteit, homoseksualiteit en biseksualiteit, wordt pedofilie sociaal sterk afgekeurd. Het handelen naar deze geaardheid is in veel landen strafbaar.
Wat kan Liberi voor jou betekenen?
Het is niet vreemd dat er na dit artikel wat vraagtekens zijn ontstaan. In de DSM-5 wordt niet gesproken over burn-out problemen. Liberi biedt professionele coaches die jou helpen stress- en burn-out te behandelen, toch? Gedeeltelijk waar. Liberi levert ook professionele coaches die gecertificeerd zijn om ACT of CGT te geven. Dit zijn behandelingen die goed aansluiten bij een aantal persoonlijkheidsstoornissen zoals BPS, ADHD of ADD. Laten we daarnaast niet bagatelliseren hoeveel stress het kan geven indien je een aandoening hebt die in de DSM-5 hoort. De kans op een burn-out is zelfs vele malen groter omdat je continu bezig bent met het proberen aan te passen aan je omgeving. De coach helpt jou met je stressklachten verminderen maar ook met het krijgen van balans. Dit gaat vaak in combinatie met wandelcoaching. Naast het werken aan je psychische bestendigheid is in beweging blijven een prioriteit. Zo verminder je stress- en burn-outklachten op een gezonde en evenwichtige manier.
