Diabetes wordt ook wel suikerziekte genoemd. De officiële naam van de ziekte is diabetes mellitus en kenmerkt zich door afwijkende bloedglucose (bloedsuiker) waarden. We spreken dan van een hyper (als de bloedsuikerwaarde te hoog is) of een hypo (te laag). Dit brengt allerlei vervelende klachten met zich mee en vooral het regelmatig hebben van een hoge bloedsuikerwaarde kan op termijn schade aanrichten aan het lichaam. Hoe zit dat precies en wat is de relatie met stress? In deze blog nemen we diabetes onder de loep.
Wat is het?
Diabetes is een verzamelnaam voor verschillende vormen van de ziekte. In alle gevallen (behalve bij diabetes insipidus, een beetje een vreemde eend in de bijt, omdat deze niets te maken heeft met bloedsuikerwaarden) houdt het in dat het lichaam zelfstandig niet een gezonde bloedsuikerbalans kan handhaven. Onze bloedsuiker wordt gereguleerd door de hormonen insuline en glucagon. Deze hormonen hebben een tegenovergestelde werking.
Kort gezegd zorgt insuline ervoor dat als de bloedsuikerspiegel te hoog is, de cellen de glucose uit het bloed opnemen en verbranden óf opslaan. Hierdoor daalt de bloedsuikerwaarde. Glucagon komt vrij op het moment dat de bloedsuikerspiegel te laag is en zorgt dat glucose uit de cellen weer vrij in de bloedbaan komt. Deze balans is heel belangrijk en mensen met diabetes ervaren dagelijks de gevolgen van een verstoorde balans.
Klachten diabetes
De klachten die veel voorkomen bij diabetes zijn vaak moeten plassen en veel drinken, veel dorst hebben en een droge mond, snel moe zijn, slecht of wazig zien, in korte tijd veel afvallen, slecht genezende wondjes en je moeilijk kunnen concentreren.
Daarnaast zijn er verschillende klachten, afhankelijk van of je een hypo of een hyper hebt. Bij een hypo kun je last krijgen van een hongerig gevoel, veel zweten, trillen, vermoeidheid, duizeligheid, hartkloppingen, hoofdpijn en een gebrek aan focus. Bij een hyper moet je mogelijk veel plassen, heb je veel dorst, kan je een gebrek aan energie ervaren, lusteloosheid, humeurigheid, ineens geen eetlust hebben of juist wel veel willen eten, een misselijk gevoel en wazig zien.
Verschil type 1 en 2 diabetes
Dan komen we bij de vraag: hoe komt het dat mensen met diabetes hypo’s en hyper’s krijgen? Dat komt doordat de alvleesklier – meer specifiek de eilandjes van Langerhans – niet meer (voldoende) insuline aanmaakt. En dan komen we meteen op het verschil tussen type 1 en type 2 diabetes. Bij type 1 – wat ongeveer 100.000 keer voorkomt in Nederland – valt het lichaam de cellen van de eilandjes van Langerhans aan. Deze worden dus steeds minder functioneel. Op een gegeven moment kan het dus zijn dat ze helemaal geen insuline meer aanmaken. Iemand is dan volledig afhankelijk van het spuiten van insuline en moet goed opletten wat en hoeveel hij eet.
Bij type 2 – wat ongeveer 1,1 miljoen keer voorkomt in Nederland en dus een meer veelvoorkomende ziekte is dan type 1 – wordt het lichaam minder gevoelig voor insuline. Je maakt dus nog wel insuline aan, maar de bloedsuikerwaarde blijft toch hoog. Dit heet insulineresistentie. Je lichaam maakt eerst steeds meer insuline aan, maar het heeft geen zin. Daarom maak je op den duur steeds minder aan. Diabetes type 2 is grotendeels afhankelijk van de leefstijl en is dus – in een vroeg genoeg stadium – nog om te keren. Het komt meer voor bij mensen met overgewicht en weinig lichaamsbeweging.
Andere varianten
Er zijn ook nog andere varianten van diabetes, maar deze komen minder veel voor en zullen we daarom in deze blog niet behandelen.
Is diabetes erfelijk?
Het is eigenlijk nog onbekend waarom sommige mensen diabetes type 1 ontwikkelen. Sommigen krijgen het, terwijl niemand anders in de familie het heeft. Tegelijkertijd is je kans op type 1 groter als iemand in de familie het ook heeft. Ook bij type 2 is de kans groter dat je het krijgt als iemand in de familie het heeft. Maar je hebt er zelf meer invloed op of je het krijgt of niet. Door gezond te leven kun je de kans dat je het krijgt aanzienlijk verminderen.
Zelftest diabetes
Herken je bepaalde symptomen van diabetes, maar weet je niet of je het hebt? Bij drogisten zijn zelftesten te koop waarmee je je bloedsuiker kunt meten. Bij een bloedsuikerwaarde van meer dan 6,9 mmol per liter bloed als je nuchter bent (dus een hele nacht niets hebt gegeten of suikerhoudende dranken hebt gedronken) spreken we van diabetes. Als je tussen de 6,1 en 6,9 zit heb je waarschijnlijk een voorstadium van diabetes. Hoewel zo’n test een indicatie kan geven, is het belangrijk bij twijfel altijd naar je huisarts te gaan. Die kan definitief vaststellen of je diabetes hebt.
Diabetes en stress
Als je diabetes hebt (of dit nu type 1 of type 2 is) is het belangrijk goed op je voeding te letten en zo gezond mogelijk te leven. Dit houdt ook in dat je je stressniveau probeert zoveel mogelijk te beperken. Stress heeft namelijk ook invloed op je bloedsuikerspiegel. Als je stress hebt, maak je onder andere het hormoon cortisol aan. Dit hormoon zorgt er onder andere voor dat je bloedsuikerwaarde omhoog gaat. Niet handig dus als je toch al meer risico hebt op een hyper! Een gezonde leefstijl omvat dus niet alleen gezonder eten en meer bewegen. Het verminderen van stress is net zo belangrijk!
Heb je veel last stress en weet je niet goed hoe je dit kunt aanpakken? Neem vrijblijvend contact met ons op, onze coaches zitten door het hele land, dus er is altijd wel een coach bij jou in de buurt!
Hypo zonder diabetes?
Ook als je geen diabetes hebt, is het mogelijk dat je een hypo krijgt. Dit gebeurt meestal als je langere tijd niet hebt gegeten (of te weinig hebt gegeten) en/of intensief hebt gesport of langdurig in beweging bent geweest. Dit verschijnsel wordt wel reactieve hypoglykemie genoemd. Er is nog weinig bekend over de oorzaken. Het is – zeker als je dit vaker ervaart – goed hierover met je huisarts in gesprek te gaan. Op regelmatige tijden eten en snelle suikers zoveel mogelijk vermijden zijn de beste dingen die je kunt doen om het te voorkomen.
