Onlangs schreven wij al een blog over derealisatie, waarbij ook depersonalisatie aan de orde kwam. Deze twee gewaarwordingen zijn sterk aan elkaar gelinkt. Depersonalisatie verdient echter meer aandacht in de vorm van een eigen blog. Hoe erg symptomen en ervaringen zijn, laat zich niet altijd goed uitdrukken. Het is vaak subjectief. Wat een ene persoon als bijzonder heftig ervaart, kan voor de ander meevallen. Waar iedereen die het wel eens heeft meegemaakt het mee eens zal zijn, is dat depersonalisatie een van de meest surrealistische ervaringen is die iemand mee kan maken. Bij de meeste mensen die het meemaken, treedt het kortstondig en eenmalig of hooguit incidenteel op. Dan al is het een zeer vreemde en beangstigende gewaarwording. Dat geeft wel aan hoe heftig het kan zijn voor iemand die hier regelmatig door geplaagd wordt. Bijvoorbeeld iemand met een burn-out. Voor mensen met een burn-out is deze sensatie niet ongewoon.
Wat is het precies?
Voor iedereen die hier nog niet bekend mee is: depersonalisatie is de sensatie waarbij jij je verwijderd voelt van je eigen “ik”. Dat is niet hetzelfde als “niet jezelf zijn”. Het is letterlijk het gevoel dat je eigen ik er niet is. Je leeft, je handelt en dat wéét je. Je ervaart het echter niet. Kortom: je voelt je helemaal dood van binnen. Je hebt geen connectie met jezelf en daarom ook niet met de wereld om je heen.
Ik kan depersonalisatie alleen maar beschrijven aan de hand van ervaringen van anderen. Ik heb deze gewaarwording zelf gelukkig nooit meegemaakt. Het is dus niet vreemd als je niet helemaal begrijpt hoe dit moet voelen. Dat kan waarschijnlijk niemand die het nooit zelf heeft meegemaakt. Wat depersonalisatie extra beangstigend maakt, is het feit dat wat je voelt en meemaakt, niet correspondeert met wat je hersenen je vertellen. Je weet namelijk dat het feitelijk gezien helemaal niet mogelijk is om je eigen ik te verliezen. Maar toch ervaar je dit. Mensen die in sterke mate last hebben van depersonalisatie zeggen dan ook wel eens dat zij het gevoel hebben dat zij gek worden. Een zeer ernstige zaak, uiteraard.
Wat zijn de depersonalisatie symptomen?
Depersonalisatie wordt altijd gekenmerkt door een disconnectie van de eigen ik (in een veel sterkere vorm van bij bijvoorbeeld dissociatie). Daarnaast zijn er nog enkele andere symptomen die vaak voorkomen en kan de angst die depersonalisatie veroorzaakt ook bepaalde gevolgen hebben. Veel voorkomende symptomen zijn:
- Angst om gek te worden
- Angst om dood te gaan
- Angstaanvallen of paniekaanvallen
- Het gevoel toeschouwer te zijn van de wereld om je heen
- Je vervreemd voelen van je eigen gedachten
Met name de angstige ervaringen kunnen een reactie teweeg brengen die zorgt voor nog meer symptomen, zoals duizeligheid, hyperventilatie of hartkloppingen.
Wat veroorzaakt depersonalisatie?
De oorzaak van depersonalisatie is niet in alle gevallen duidelijk. Het kan te maken hebben met een afwijking in de hersenen. Het kan echter ook een gevolg zijn van stress. Zoals ik al eerder schreef, gaan depersonalisatie en een burn-out soms hand in hand. Bij een burn-out is er sprake van een ernstig verstoorde balans in lichaam en geest. Wat er precies voor zorgt dat depersonalisatie op kan treden (en waarom de ene persoon er wel last van krijgt en de ander niet), is vooralsnog niet zeker. Het is dus zeker dat extreme stress een factor is die depersonalisatie aan kan wakkeren. Wie er vatbaar voor is en wie niet, is waarschijnlijk genetisch bepaald.
Depersonalisatie & Drugs
Naast extreme stress, bijvoorbeeld in de vorm van een burn-out, is er nog een externe factor waarvan bekend is dat deze depersonalisatie op kan wekken. Er is een duidelijke link tussen depersonalisatie en drugs. Ook hierbij geldt waarschijnlijk weer dat de ene persoon meer genetische aanleg heeft dan de ander, maar depersonalisatie komt bij problematische drugsgebruikers veel vaker voor dan bij mensen die geen drugs gebruiken. Het hoeft overigens niet te gaan om problematisch gebruik, want van sommige drugs is bekend dat mensen ook bij eenmalig gebruik al depersonalisatie kunnen ervaren.
Kun je depersonalisatie verhelpen?
Depersonalisatie verhelpen is mogelijk. Niet in alle gevallen, want zoals ik al eerder schreef is in sommige gevallen simpelweg niet bekend wat dit veroorzaakt en waarom het optreedt. In gevallen waar er duidelijk sprake is van een externe invloed, kan het vaak wel verholpen worden. Neem het voorbeeld van drugs. Het drugsgebruik stoppen en afkicken zal er in veel gevallen voor zorgen dat problemen die hiermee gepaard gaan (op den duur) ook verdwijnen. Wanneer er sprake is geweest van zeer zwaar en langdurig gebruik, is er echter geen garantie op volledig herstel.
Wanneer stress of een burn-out de oorzaak is, is de kans op herstel groter. Niet per definitie eenvoudiger, want je burn-out overwinnen kan een lang en moeilijk traject zijn. Bij drugsgebruik kan er echter hersenbeschadiging opgetreden zijn. Wie hersteld is van een burn-out, heeft weliswaar een andere kijk op het leven en kan als persoon veranderd zijn: je hersenen werken naar behoren.
Er zijn echter ook bepaalde tussengebieden. In extreme gevallen kunnen zeer traumatische gebeurtenissen aan de basis liggen van een depersonalisatiestoornis. Denk aan schrijnende gevallen van mensen die jarenlang misbruikt zijn of die een extreem traumatiserende gebeurtenis hebben meegemaakt. De menselijke geest is tot zeer veel in staat, maar soms is een volledig herstel teveel gevraagd.
Maak jij je zorgen?
Ervaar jij depersonalisatie en is dit niet zelden of incidenteel en maak jij je hierover zorgen? Neem contact met ons op. Wij kunnen namelijk vaststellen of stress hieraan ten grondslag ligt. Een depersonalisatie test is hiervoor niet nodig: je weet zelf het beste wat je ervaart. Onze coaches leggen de focus op de oorzaak. Die oorzaak kan naar voren komen in een stresstest of burn-out test. Door de oorzaak aan te pakken, maak je de grootste kans om ook van de problemen af te komen. Worden jouw ervaringen met depersonalisatie veroorzaakt door stress? Neem dan contact met ons op. Maak kennis met een coach bij jou in de buurt en ervaar hoe wij je kunnen helpen.
Naast een effectieve aanpak, bieden onze coaches je ook steun. Wij weten en erkennen dat depersonalisatie ontzettend eng kan zijn. Wij helpen je er echter doorheen. Je wilt er vanaf komen en verdient dat ook. Kom daarom dan ook in actie.
