Een beetje competitie op de werkvloer of in je privéleven houd je scherp en kan net die extra drijfveer zijn om je doelen te behalen. Een gezonde mate van competitief gedrag laat zien hoe gedreven je bent. Maar wanneer je overal een wedstrijd van probeert te maken, of overal de beste in wil zijn, kan dit averechts werken. Competitief gedrag gaat dieper dan alsmaar beter willen worden. Het laat over het algemeen ook zien hoe jij denkt over jezelf. Een laag zelfbeeld of een minderwaardigheidscomplex kunnen onder die bewijsdrang zitten. Herken jij jezelf hierin?
Net even dat tandje extra zetten op je werk, die ene kilo meer kunnen liften dan een ander of een grotere auto kunnen kopen dan je buurman. Er is een dunne lijn tussen wat gezond competitief gedrag is en wanneer het een ongezonde vorm aanneemt. Sommige personen zijn competitief van karakter. Je ziet dat bijvoorbeeld bij topsporters. Maar ook zij moeten leren waar de gezonde grens ligt. Indien het ze niet lukt beter te presteren dan een ander, en je kiest ervoor om vals te spelen door bijvoorbeeld bepaalde stimulerende middelen te nemen, kunnen we toch wel spreken van ongezond gedrag.
Maar ook het doodgewone dagelijks leven kan omgezet worden in een eindeloze wedstrijd. We kunnen wel stellen dat wanneer je continu bezig bent jezelf te meten aan andermans prestaties, je niet in verbinding staat met jezelf en wie jij bent als persoon.
Je gedrevenheid bepaalt over het algemeen hoe competitief je wil zijn. De drang om altijd maar beter te zijn is een natuurlijk aanleg die we vanaf de oertijd al in ons hebben zitten. Je moest sneller kunnen rennen dan een beer, andere stammen te slim af zijn door betere manieren te verzinnen om je groep te verdedigen of grotere spierballen hebben om te kunnen vechten. Dit was het overlevingsmechanisme die onze voorouders onbewust vertelde dat ze er alles aan moesten doen om te blijven bestaan. Anno 2023 is dat gelukkig niet meer nodig maar het overlevingsmechanisme is nog steeds aanwezig. En de combinatie van onze moderne wereld en een verkeerde interpretatie dit mechanisme zorgt ervoor dat we meer reageren vanuit stressreactie dan vanuit pure balans.
Soms spat competitief gedrag er bij iemand af maar er zijn ook veel kleinere signalen die aantonen dat je de verbinding met jezelf kwijt bent. Het is namelijk niet altijd die buurman die alles groter en beter wil hebben dan jou, of die collega die van iedere verkoop een wedstrijd maakt. Ook met grote regelmaat negatief over anderen spreken is een vorm van competitief gedrag. Je probeert namelijk andermans persoonlijkheid of prestaties naar beneden te halen om jezelf beter te voelen. Je bent er waarschijnlijk van overtuigt dat de ander denkt beter te zijn dan jij, maar eigenlijk ben jij degene die denkt dat de ander beter is dan jou. Zonde van je tijd want die energie kan je steken in jouw persoonlijke ontwikkeling. Welke herkenningspunten zijn er nog meer?
De gevolgen van competitief gedrag zijn niet mild te noemen. Als je leeft in een almaar durende overdrive van bewijsdrang is een burn-out onvermijdelijk. En ook die zal je ontkennen wanneer dit zich aandient. Het is ‘pompen of verzuipen’. Een middenweg is er niet voor jou. Een levensstijl die nimmer eindeloos kan duren. Niet omdat je de wedstrijd van het leven niet kan winnen maar omdat je mentale gezondheid onder druk staat. Een wedstrijd doe je nooit alleen. Dit betekent dat jij jouw prestaties vergelijkt met die van een ander en dat is precies de kern van het probleem.
Eigenwaarde, faalangst, gegeneraliseerde angsten, zelfkritiek, allemaal factoren die steeds weer worden gevoed wanneer je ongezond competitief gedrag vertoont. Alles bij elkaar veroorzaakt dit een hoop innerlijke onrust, stress, burn-out of in het ergste geval zelfs een depressie.
Scrol een half uurtje door je tijdlijn op Facebook, Twitter, Instagram of andere sociale media en je vindt ontelbaar veel voorbeelden van competitief gedrag. En stiekem doen we er allemaal aan mee. Je hoeft alleen maar de reacties te lezen onder een artikel over opvoeding. Haar kind liep met 2 jaar los. Een andere ouder reageert dat zijn dochter ‘al’ losliep met 1,5 jaar. En daarbovenop komt nog een opvoeder die moet bewijzen dat haar kind dit al deed met 9 maanden.
Een mooi verhaal van iemand die geld heeft ingezameld voor een goed doel. Er zijn altijd wel een paar personen die hierop moeten reageren hoeveel geld zij meer hebben ingezameld. Of een jong stel die foto’s laten zien van hun eerste koopwoning. Gegarandeerd dat er iemand moet reageren dat zijn of haar huis groter is. Onbewust is dit ook ongezond competitief gedrag. Want wees nu eerlijk, draagt dit echt bij het hebben van een gelukkig gevoel?
Als je meedoet aan een wedstrijd betekent het dat je kunt winnen of verliezen. En laten we eerlijk zijn, verliezen is niet fijn en roept allerlei onprettige gevoelens op. Indien je geen wedstrijd speelt, kun je ook niet winnen of verliezen. Het leven is geen wedstrijd en de prestaties van een ander bepalen niet wie jij moet zijn. Wanneer je moeite hebt die bewijsdrang los te laten kan een professionele coach uitkomst bieden in het leren loslaten van de controle. Start met wandelcoaching. Zoek de natuur op en observeer hoe alles wat daar leeft dit doet vanuit natuurlijk instinct. Zonder competitie, in verbinding.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606
2 reacties
Hallo Reinoud,
Bedankt voor je artikel – competitie kan dus ook op een gezonde manier, maar dat is niet altijd het t.o. van de zaken die je benoemt vanuit ongezond. Oftewel welke bouwstenen of zaken zou je kunnen toe willen voegen als je een paragraaf gezonde competitie zou toevoegen? Winnen van jezelf of zelfs van anderen levert toch ook veel mooie kansen op voor persoonlijke ontwikkeling, belevingen en herinneringen? Groet Tom
Hoi Tom,
Ik ben zelf een zeer competitief persoon. Ik kan geen spelletje spelen zonder mijn uiterste best te doen om te winnen en kan geen sport bedenken waarbij ik niet zou proberen te winnen. Ikzelf vind dit soort activiteiten ook helemaal niet leuk als de ander niet zijn best doet om te winnen. Als ik op waarde wordt geklopt vind ik dat (tegenwoordig) ook iets om van te kunnen genieten. Ik begrijp je vraag dus heel goed, want ik ervaar competitie zelf ook als iets waar ik mijn bed voor uitkom en wat zin geeft aan mijn leven. Toch schrijven we juist op onze website voor mensen die zichzelf voorbij gelopen zijn of teveel hebben verloren door hun competitie drang. Altijd maar groter, beter, verder, harder dan al die anderen zorgt ook voor verlies van contact met de anderen en jezelf. Dan is het een goede vraag om jezelf te stellen, wat heb je te bewijzen? Wanneer is het genoeg? Kun je ook een ander in zijn waarde laten? Als je antwoorden kunt geven op deze vragen, dan is competitie zeker iets wat je leven kan verrijken en wat zal zorgen voor persoonlijke ontwikkeling.