Boosheid is een basisemotie en toch wordt ze vaak in de hoek van de klas gezet; mag ze er niet zijn. Het niet uiten van boosheid leidt tot ongezonde relaties, gezondheidsklachten, depressie en angst. Het is dan ook essentieel dat we onze boosheid leren herkennen, waarna we er op een gezonde manier mee aan de slag kunnen: het ontladen, het omzetten in assertieve communicatie of doelgerichte actie, of andere vormen van zelfzorg. In dit artikel lees je hoe je boosheid weer kunt gaan omarmen; hoe het een positieve kracht kan zijn in je leven.
De emotie boosheid hoort, net als verdriet en blijheid, bij de mens; ze geeft een signaal dat je je grenzen moet bewaken. Dit kan leiden tot gezonde assertiviteit (voor jezelf opkomen), maar ook tot ongezonde agressie.
Boosheid kan ook opkomen in relatie tot het verleden (gekwetstheid) en in relatie tot situaties van onmacht in het hier en nu. Vooral boosheid omtrent het verleden kan, wanneer niet verwerkt, de vorm aannemen van een innerlijke criticus. De boosheid richt zich dan niet meer op de mensen en situaties die het veroorzaakt hebben, maar op jezelf.
Het is begrijpelijk dat veel mensen hun boosheid opkroppen. Boosheid is namelijk in veel situaties niet welkom. Bijvoorbeeld in een gezin waar ouders boosheid te bedreigend vinden. In zo’n gezin leert een kind dat het uiten van boosheid kan leiden tot afwijzing. Of in een relatie waar sprake is van onveilige hechting. Of, natuurlijk, op het werk.
Wanneer je je boosheid niet uit, dan kan dit leiden tot mentale, emotionele, gedragsmatige en fysieke klachten, waaronder:
Sommige mensen moeten in behandeling voor hun woede-problemen. Een van de behandelingen die zij krijgen is op mindfulness gebaseerde Cognitieve Gedragstherapie (CGT). Mindfulness gaat over het oordeelloos voelen en accepteren van sensaties in het hier en nu. CGT helpt bij het uitdagen van niet helpende gedachtes en het veranderen van gedrag.
Dit is een goed moment om een simpel onderscheid te maken tussen ‘boosheid voelen’ en ‘boosheid uiten’. We kunnen enerzijds oefenen met het zonder weerstand voelen van boosheid en daarnaast kunnen we beter worden in boosheid uiten.
Allereerst is het belangrijk dat we boosheid in onszelf leren herkennen, zonder het af te wijzen. Misschien merk je een neiging in jezelf om de boosheid te willen verdoven met afleiding? Probeer in plaats daarvan de emotie echt te voelen en te erkennen, zodat je er iets mee kunt doen.
Vervolgens is het interessant om te onderzoeken waar de boosheid vandaan komt. Komen er beelden in je op, of woorden? Vergroot de boosheid uit door je kaken en vuisten te spannen en onderzoek waar je op dat moment aan denkt. Nu weet je wat de ’trigger’ is en met die trigger kun je verder aan de slag. Bijvoorbeeld een persoon die je respectloos behandelt.
Het zonder filter uiten van je boosheid werkt vaak niet goed; mensen kunnen er van schrikken en defensief reageren. Assertieve communicatie wil zeggen dat je je gevoelens en behoeftes op een eerlijke maar respectvolle manier uitdrukt. Misschien lukt het je om ook de gevoelens en behoeftes van de ander te erkennen? Dit verbetert de kwaliteit van je relaties.
Soms helpt het om je boosheid eerst te uiten bij een therapeut of vertrouwde vriend. Je hebt er dan al iets van doorvoelt, waarna je over kunt gaan tot assertieve communicatie.
We voelen boosheid wanneer mensen over onze grenzen gaan. Maar de emotie komt ook op wanneer we onmacht ervaren. In uitdagende situaties (werkeloosheid bijvoorbeeld) is het niet altijd mogelijk om bij iemand aan te kloppen en je boosheid assertief te uiten. Gelukkig kun je nu alsnog iets met je boosheid doen.
Het niet uiten van boosheid leidt tot een verhoogde stressrespons in je lijf. Het is dan ook verstandig om iets met die stress te doen. Ademhalingsoefeningen, meditatie, lichaamsbeweging – er zijn veel manieren om stress te verlagen en het uit je lijf te krijgen. Sommige manieren zijn wat zachter (meditatie) en andere manieren zijn wat actiever (hardlopen).
Ook creatieve uitingen (schilderen) of het schrijven in een dagboek kunnen wat van de boosheid ontladen. Ze zijn een mooie vorm van zelfzorg.
Je hoeft je boosheid niet altijd te uiten naar anderen. Soms helpt het om de trigger in een ander licht te zien. Neem het voorbeeld van de persoon die je respectvol behandelt. Probeer de gehele situatie te overzien: hoe zit het met hun levenssituatie? Waarom zouden ze zich zo gedragen? Is de mate van boosheid die je voelt terecht? Zou je ook anders kunnen denken over deze persoon of situatie?
Soms leidt het onderzoeken en veranderen van gedachtes al tot andere emoties. Als mensen daadwerkelijk over je grenzen gaan, is het tijd voor actie, maar dat is niet altijd nodig.
Uit verschillende wetenschappelijke studies blijkt dat boosheid bij kan dragen aan het behalen van je doelen, wanneer het gaat om een ingewikkelde of uitdagende situatie. Malcolm X zei hierover: “Usually when people are sad, they don’t do anything. They just cry over their condition. But when they get angry, they bring about a change.” Dit inzicht kan je helpen om boosheid te verwelkomen. Het is een energie die je kunt benutten om positieve verandering te realiseren.
Het is belangrijk dat we boosheid weer gaan zien als een gezond signaal; een emotie die ons ergens op wijst. Soms wijst ze op het feit dat we ons bevinden in een uitdagende situatie die niet direct oplosbaar is. Ook dan is het belangrijk om de boosheid te erkennen en om de boosheid te ontladen in zelfzorg, in sport en creativiteit. Waar mogelijk kunnen we onze grenzen aangeven en de boosheid omzetten in doelgerichte actie.
Boosheid uiten op een constructieve manier is kortom een cruciale vaardigheid voor ieder mens. Ga je de handreikingen uit dit artikel uitproberen?
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606