Jezelf toespreken voordat je iets nieuws of spannends gaat doen is heel normaal. We kunnen soms allemaal wel wat motivatie gebruiken voordat we een avontuur aangaan. Ook wanneer je bijvoorbeeld met vrienden wat gaat eten maar eigenlijk laag in je energie zit die dag. Dan kan het helpen als je jezelf herinnert dat het de vorige keer ook gezellig was en als je er eenmaal bent de energie vanzelf komt. Je kunt jezelf ook overtuigen dat ze niet op jou zitten te wachten. Uiteindelijk blijf je thuis, je gaat piekeren en krijgt stress. Of die leuke opdracht die je zo graag wil. Bij voorbaat reageer je er niet op want je hebt jezelf ervan overtuigd dat je dit niet kan. Beperkende overtuigingen die je letterlijk blokkeren.
Wat zijn beperkende overtuigingen?
In de basis zijn beperkende overtuigingen negatieve gedachten over jezelf waardoor je bepaalde situaties, gesprekken, activiteiten of uitdagingen niet aangaat. Je brein is erop ingesteld veilige wegen te kiezen en patronen te volgen die je het minst schaadt of het minste energie kost. Het hebben van zekerheid en veiligheid is een belangrijk goed om te kunnen blijven bestaan. Wanneer iets niet gegaan is zoals jij had gehoopt hang je daar al snel een beperkende overtuiging aan. Opnieuw in diezelfde situatie komen is niet de veilige weg en daardoor overtuig jij jezelf dat je het niet kan of er niet slim genoeg voor bent. Zo vermijd je een risico dat het nog een keer verkeerd kan gaan. Zonde want je leert van elke ervaring en door het de volgende keer anders te benaderen kun je de uitkomst positief beïnvloeden.
Voorbeelden belemmerende gedachten.
Het is niet zo dat iemand die altijd positief door het leven gaat geen beperkende overtuigingen heeft. Iedereen heeft ze. De vraag is of je ze gelooft en toelaat. Er wordt vaak gesproken over een engeltje en duiveltje op je schouder. Dat duiveltje praat vaak een stuk harder en zegt maar wat graag negatieve dingen over jou.
- Ze vinden mij niet aardig.
- Ik kan helemaal niks.
- Ik ben nergens goed in.
- Mensen vinden mij teveel.
- Ik ben hier niet slim genoeg voor.
- Die opdracht is veel te hoog gegrepen voor mij.
- Anderen zitten niet op mij te wachten.
Herken je een aantal van deze overtuigingen? Niet vreemd. Dit denken we allemaal wel eens. Zonder negatieve gedachten kunnen de positieve er niet zijn. Het is wel van belang nuance te houden in wat reële gedachten zijn en wat beperkende overtuigingen zijn.
Beperkende overtuigingen tijdig signaleren.
We hebben allemaal wel eens een dag dat je niet blij bent met jezelf. Het zit even niet mee en je vindt dat je niet veel goed kunt doen. Er is een werkelijk verschil tussen dit eens in de zoveel tijd te ervaren of dagelijks te worstelen met een negatief zelfbeeld. Het is een kwestie van onderscheid maken tussen de signalen die jouw wijze geest geeft of wat je beperkende overtuiging jou vertelt.
Wijze geest: ‘Misschien is het beter dat ik eerst nog wat extra rijlessen neem om met een veilig gevoel achter het stuur te stappen.’
Beperkende overtuiging: ‘Ik ben niet slim genoeg om mijn rijbewijs te halen.’
Wanneer je je beperkende overtuigingen goed kunt signaleren hoef je er eigenlijk niet veel mee te doen. Ze zijn er nu eenmaal en het is tot acceptatie komen dat die gedachten een onderdeel zijn van ons complexe vermogen van denken. Als je er een oordeel uithaalt kom je op een punt dat het een last wordt. Indien je deze denkwijze gaat geloven en je ze draagkracht geeft wordt het een beperking op je positieve denkvermogen.
Overtuigingen ombuigen met een G-schema.
Het is heel makkelijk negatief over jezelf te denken. Zoals eerder gezegd is het ook een zelfbescherming om je te behoeden voor gevaar of risico’s. Beperkende overtuigingen beschermen je niet maar, de woorden zeggen het al, beperken je in het ontwikkelen van je competenties. Wanneer je je bewust wordt van het hebben van beperkende overtuigingen zijn er een aantal vaardigheden die je toe kunt passen deze positief om te buigen. Het maken van G-Schema’s kunnen hierin uitstekend helpen. Je krijgt inzicht op wat je denkt, hoe je je daarbij voelt, hoe je ernaar handelt en wat de uitkomst is. Door dit schema consequent toe te passen op jouw beperkende overtuigingen krijg je snel inzicht op wat die gedachten met je doen.
Voorbeeld G-Schema.
- Gebeurtenis: Ik word gevraagd als vervangend gespreksleider op te treden wegens ziekte.
- Gedachten: Ik kan dit niet. Waarom vragen ze niet iemand die dit beter kan.
- Gevoel: Gevoel anderen teleur te stellen. Gevoel anderen te passeren die misschien meer kennis hebben.
- Gedrag: Maak mij kleiner dan ik ben. Neem niet de leiding in de groep.
- Gevolg: Ik word niet nog een keer gevraagd omdat ze het idee kregen dat ik dit niet serieus nam.
Na het invullen van bovenstaand vul je het schema nogmaals in maar dan draai je het positief.
- Gebeurtenis: Ik word gevraagd als vervangend gespreksleider op te treden wegens ziekte.
- Gedachten: Ik kan dit anders vragen ze mij niet. Nu kan ik mijn competenties laten zien.
- Gevoel: Trots. Zelfvertrouwen.
- Gedrag: Ik vraag of iemand bezwaar heeft of ik het voor een keer overneem en neem de leiding in de groep.
- Gevolg: De groep was tevreden met mij als gespreksleider en de volgende keer mag ik weer invallen indien dit nodig is.
De twee bovenstaande schema’s laten goed het verschil zien tussen jezelf negatief of positief te benaderen. De gebeurtenis blijft hetzelfde. Die controle heb je niet maar jij bent wel de enige die controle heeft over jouw gedachten, en die kun je invullen zoals jij dat wil.
Een helpende hand.
Lukt het je niet om van de een op andere dag G-schema’s in te vullen? Schaam je niet. Dit is een proces waar je soms wat hulp bij kunt gebruiken van een professionele coach. Zij zijn er om jou te ondersteunen in je bewustwording van die beperkende overtuigingen. Soms is een combinatie behandeling nodig. Lichamelijke beweging in de vorm van wandelcoaching kan een burn-out of depressie voorkomen. Soms zit de negativiteit gevoelsmatig zo diep dat een ACT training de uitkomst is. Voel je vrij om vrijblijvend contact op te nemen voor een kennismakingsgesprek en maak je los van beperkende overtuigingen.
