“Zo ben ik gewoon, ik ben een pleaser.” Zeggen dat je een pleaser bent: het heeft haast een positieve betekenis voor velen. En veel mensen zeggen dan ook van zichzelf dat zij pleasers zijn. Maar net als voor perfectionisme geldt ook voor leasen dat het een ontzettend lastige eigenschap kan zijn. Voor jezelf dan. Het is namelijk bepaald geen pretje om een pleaser te zijn. Want een échte pleaser gaat veel te ver in zijn/haar pogingen om anderen tevreden te houden. Pleasers lopen zichzelf voorbij om anderen tevreden te houden of een goede indruk te maken. Vaak doen zij dit uit onzekerheid of omdat zij bevestiging zoeken. Nu is het helemaal niet erg om er af en toe alles aan te doen voor een ander, maar wanneer je dit structureel doet, loop je de kans dat je dit niet volhoudt. Bovendien kun je ongelukkig worden en tegen tal van problemen aanlopen. In deze blog ga ik in op wat het is om een pleaser te zijn en hoe je weer de controle krijgt over deze eigenschap. Je leest over de volgende onderwerpen:
- Wat is een pleaser?
- Hoe word je een pleaser?
- Is het aangeboren of aangeleerd?
- Hoe pak je de controle terug?
- Grenzen aangeven
- Hulp van een coach
Monica omschrijft zichzelf als een pleaser. Iemand die vooral probeert om anderen tevreden te houden en zichzelf daarbij wegcijfert. Monica’s please-gedrag heeft ervoor gezorgd dat ze in een burn-out kwam. Ze ging er zover mee door dat ze totaal geen oog meer had voor haar eigen grenzen, geen nee meer kon zeggen en het contact met zichzelf volledig kwijt raakte. Nu hoeft het niet zó problematisch te worden als je een pleaser bent. Toch liggen er wat valkuilen op de loer. Wees je daar dus bewust van als je jezelf herkent in de pleaser en leer op tijd aan jezelf te denken.
Wat is een pleaser?
Een pleaser (people pleaser) stelt (bijna) altijd de ander voorop. Of dit nu een partner, een kind of een werkgever is: die ander krijgt prioriteit. Het is vaak een onbewust patroon waar iemand al langere tijd in zit. Ken je de voice-dialogue methode? Bij deze methode wordt er vanuit gegaan dat ieder mens een bus heeft met verschillende stemmetjes erin. Elk stemmetje heeft een eigen plekje in de bus.
Sommigen zitten voorin en zijn wat mondiger. Anderen verstoppen zich helemaal achterin de bus. Een enkeling is zelfs verbannen naar het dak. En soms zijn er reizigers die het wel erg bont maken: ze proberen de plek in te nemen van de chauffeur. En dat lukt nog aardig ook. Als de pleaser op de bestuurdersstoel gaat zitten en niet wordt teruggefloten, heeft hij/zij het voor het zeggen.
Hoe word je een pleaser
Vaak is de pleaser eigenlijk erg onzeker. Zo ook bij Monica. Ze kreeg coaching om te helpen bij het herstellen van haar burn-out. Daar ontdekte ze dat de pleaser al was opgestaan in haar kindertijd. Ze groeide op in een gezin waar haar moeder kampte met depressie. Vader wist zich geen raad met de situatie en vluchtte in zijn werk; hij was zelden thuis. Monica merkte als klein meisje dat als ze zich maar braaf gedroeg, ze lof kreeg van de hulpverleners en familieleden die om het gezin heen stonden. Ook haar moeder leek Monica alleen maar te waarderen als ze lief en rustig aan het spelen was. Die waardering is kenmerkend voor een pleaser. Over pleasers wordt terecht gezegd dat zij altijd anderen tevreden willen stellen. Dat is ook zo. Maar dit doen zij niet altijd alleen maar om de ander tevreden te stellen, maar ook om zichzelf een schouderklopje te kunnen geven. Al dan niet bewust. Een pleaser heeft deze vorm van erkenning vaak nodig.
Monica internaliseerde onbewust het patroon van de pleaser. Door de volwassenen om haar heen tevreden te stellen kon ze zichzelf handhaven binnen de onzekere thuissituatie. Op de momenten dat haar vader thuis was kon hij weinig interesse opbrengen voor wat Monica leuk vond. Het enige waar hij aandacht aan gaf waren haar rapporten van school. Zolang ze het goed deed op alle fronten, prees hij haar. Als ze ergens minder goed scoorde kreeg ze daar meteen commentaar op. Zo is Monica zichzelf steeds gaan wegcijferen ten behoeve van de verwachtingen van anderen. De pleaser in haar kreeg het voor het zeggen en was achter het stuur gaan zitten.
Waarom pleasen niet aangeboren maar aangeleerd is
In tegenstelling tot wat de titel van deze blog doet vermoeden, bén je niet een pleaser. Pleasen is aangeleerd gedrag en ontstaat vaak al in de (zeer vroege) jeugd. Pleasers worden gevormd wanneer kinderen niet helemaal zichzelf mogen of kunnen zijn. Meestal komt dit patroon van de pleaser er geleidelijk in en ben je je daar dus helemaal niet bewust van. Daarom denken veel mensen dat ze een pleaser ‘zijn’. Maar je bent geen pleaser, de pleaser was gewoon zo brutaal om achter het stuur te gaan zitten! Je hebt dus een pleaser in de bus zitten die zichzelf chauffeur waant.
Wat moet je met zo’n pleaser achter het stuur?
De eerste stap is het herkennen van de pleaser voor wie hij/zij is: één van de vele stemmetjes in de bus. Ten tweede is het zaak om de pleaser zijn/haar rechtmatige plaats te wijzen. Dit is één van de stoelen in de bus, waar de anderen ook zitten. De pleaser mag zijn/haar zegje doen, net als ieder ander stemmetje, maar niet constant het woord nemen. Dit kan heel spannend zijn. Voor Monica was het doodeng om haar pleaser de juiste plaats te wijzen. Wat hierbij wel belangrijk is, is dat de pleaser gehoord wordt. “Ik hoor je en ik snap dat je me voor afkeuring, afwijzing en onzekerheid wilt beschermen. Bedankt daarvoor. Maar het is niet meer nodig om me zo overmatig te willen beschermen. Mijn gezonde ‘ik’ neemt nu het stuur weer over.”
Dit betekent dat je zult moeten oefenen met ander gedrag. Je zult de pleaser moeten herkennen en erkennen. Vervolgens maak je de bewuste keuze om de pleaser niet zijn zin te geven. In plaats van te blijven hollen voor je baas, geef je jouw grens aan en zeg je dat die extra taak je niet gaat lukken. Er zal angst om de hoek komen kijken: dit is waar de pleaser je voor wil beschermen. Toch is het nodig om die angst aan te gaan. Want als je altijd blijft doen wat je altijd al deed, dan krijg je wat je altijd al kreeg. In het geval van Monica was dat dus zware vermoeidheid en overspannen zijn. Dit leidde in haar geval zelfs tot een burn-out, omdat ze gewoonweg niet alle ballen in de lucht kon houden.
Ja is ja en nee is nee
Bij een hardnekkige pleaser is het zaak je overwinningen te vieren. Elke keer dat je bewust de keuze maakt om niet te luisteren naar de pleaser in je, is een overwinning. Het is harstikke spannend en je zult waarschijnlijk weerstand krijgen uit je omgeving. Iedereen is er tenslotte aan gewend geraakt dat jij wel voor hen blijft rennen. Als je dat ineens niet (constant) meer doet, is dat natuurlijk niet leuk voor die ander. Maar op de lange termijn profiteert iedereen ervan: jij houdt genoeg energie voor jezelf over en vindt je authenticiteit terug, de ander weet waar hij aan toe is (jouw ja is een echte ja en jouw nee is een echte nee) en iedereen leert van elkaar op een gezonde manier om te gaan met eigen grenzen. Jouw gedrag kan namelijk werken als spiegel voor een ander.
Hulp van één van onze coaches
Kom je er zelf niet uit en wil je graag aan de slag met die al te overheersende stemmetjes in jouw bus? Neem dan vrijblijvend contact met ons op! Onze coaches kunnen je helpen. Het kan écht lastig zijn om te stoppen met anderen te pleasen. Het zaadje hiervoor wordt vaak dus al in je jeugd geplant. Iets dat jarenlang de tijd heeft gehad om te groeien, laat zich niet zomaar uitschakelen. Voor heel veel pleasers geldt dat er een wereld voor hen open gaat op het moment dat zij afscheid kunnen nemen van dit aangeleerde gedrag. Lukt het je niet zelfstandig om te stoppen met pleasen en blijf je hier problemen mee ondervinden? Wij staan voor je klaar.
