Bescheidenheid is één van de persoonlijke eigenschappen die in onze maatschappij geprezen wordt. Over het algemeen hebben we niet zo veel tolerantie voor het tegenovergestelde: arrogantie. Een bescheiden persoon wordt dus meer gewaardeerd dan een arrogant persoon. Ze zijn vaak makkelijker in de omgang met anderen, want ze geven de ander sneller de ruimte. Ze kunnen heel goed zijn in wat ze doen, zonder zichzelf daarvoor op te hemelen. Een super mooie kwaliteit dus. Maar wat als je er zelf last van hebt?
Wat betekent bescheiden?
Laten we eerst even duidelijk maken wat bescheidenheid nu eigenlijk is. Volgens de Van Dale betekent bescheiden ‘zonder enige brutaliteit’, voorzichtig of ‘niet groot’. Een interessante definitie vind ik zelf, want het wordt vooral gedefinieerd aan de hand van wat het níet is: brutaal of groot. En daarnaast is het ook ‘voorzichtig’. We moeten het in elk geval niet letterlijk nemen. Een klein persoon hoeft absoluut niet bescheiden te zijn. En een brutaal persoon is niet per definitie arrogant, het tegenovergestelde van de kwaliteit bescheidenheid. Dit schept wat verwarring.
Bescheiden Annemarie
Ik vind het zelf altijd makkelijker om bescheidenheid uit te leggen aan de hand van een voorbeeld. Laten we het voorbeeld van coachee Annemarie eens bekijken. Annemarie doet werk dat ze leuk vindt en ze is er ook goed in. Als ze een compliment ontvangt, wimpelt ze het vaak af. ‘Ach ja, dat zou jij ook prima gekund hebben’. Of: ‘zo moeilijk was het niet’. Ze zal niet snel opscheppen over haar eigen kunnen. Sterker nog, ze zal zich niet snel op een realistische, positieve manier over haar eigen kunnen uitspreken. Hierdoor stapt ze in de valkuil van de onzichtbaarheid. Het werk dat ze doet vindt vooral achter de schermen plaats en doordat zij er niet veel over zegt, is het voor anderen onduidelijk wat voor bergen ze eigenlijk verzet.
De uitdaging voor Annemarie ligt er dus in dat ze meer deelt en vertelt over wat ze heeft gedaan en met een positief resultaat heeft afgerond. Dit kan zeker in haar voordeel werken als ze dit ook richting haar leidinggevende zou doen. Die bepaalt tenslotte in een voortgangsgesprek of ze een verhoging kan krijgen in haar salaris of zelfs promotie kan maken. Als zij zichzelf niet duidelijk profileert, is de kans groter dat ze blijft zitten waar ze zit.
Bescheidenheid tijdens een sollicitatiegesprek
Ook bij sollicitatiegesprekken kan bescheidenheid je dwars zitten. Het komt namelijk vrijwel altijd naar voren bij dit soort gesprekken. Waar ben je goed in en kun je concrete situaties noemen waar deze kwaliteit naar voren kwam? Als je heel bescheiden bent, kan het erg ongemakkelijk voelen om hierover te vertellen. Het kan aanvoelen alsof je aan het opscheppen bent, of – het zal toch niet – arrogant overkomt.
En toch is het heel belangrijk om te weten waar je goed in bent en dit duidelijk uit te kunnen leggen aan een potentiële werkgever. Want zeg nu eerlijk: we zijn allemaal wel ergens goed in. En we zijn allemaal ook ergens níet zo goed in. Dat is volkomen normaal en maakt ons menselijk. Je ogen sluiten voor deze realiteit werkt tegen je, maar inzicht in je sterke en zwakke kanten helpt enorm in je persoonlijke ontwikkeling én zal je verder helpen in je carrière.
Bescheidenheid v.s. arrogantie
Arrogant overkomen is vaak de angst van bescheiden mensen. Arrogantie zit in hun allergie, ze willen zelf absoluut niet arrogant overkomen. En toch zit daar juist de les. Want datgene dat in je allergie zit, is meestal hetgeen je zelf wel een beetje meer mag hebben. In het geval van Annemarie mag ze een snufje arrogantie toevoegen aan zichzelf. Dan gaat ze van een ‘heel bescheiden’ persoon naar een bescheiden persoon. Als je te bescheiden bent, heb je daar namelijk vooral zelf erg last van. Door goed te kijken naar de tegenovergestelde eigenschap (de allergie), leer je om je eigenschappen wat meer in balans te brengen.
Allergie
Annemarie vond één collega altijd heel irritant. Deze man had volgens haar een grote mond en schepte nogal op over wat hij deed. Hij schepte zelfs op over resultaten die niet eens dankzij hem waren verkregen. Het frustreerde haar enorm. Tot ze inzicht kreeg in de kernkwaliteiten. De reden dat hij haar zo irriteerde, was dat hij in haar ogen zo arrogant was. En laat dat nou precies de tegenoverliggende eigenschap van bescheidenheid zijn! Waarom irriteerde hij haar zo? Omdat hij wél de ruimte voor zichzelf innam die zij eigenlijk ook voor zichzelf wilde innemen, maar dit niet durfde. De angst om arrogant over te komen hield Annemarie op haar plaats.
Dit inzicht heeft niets veranderd aan het gedrag van deze collega. Het heeft Annemarie wél geholpen om haar eigen gedrag aan te passen. Dat ging niet van de ene op de andere dag. Het was oefenen, vallen en weer opstaan. Blozende wangen, een ongemakkelijk gevoel en zwetende handen, Annemarie kwam het allemaal tegen tijdens het ‘beoefenen van arrogantie’ gedurende haar coachtraject. Zo noemde ze het met een knipoog. Want arrogant worden, dat was natuurlijk niet het doel. Maar leren erkennen dat zij zelf mooie kwaliteiten en eigenschappen heeft en dat deze ook gezien en gehoord mogen worden, dát was wat ze wel wilde leren. En dat deze net zo goed naast de kwaliteiten en eigenschappen van haar duidelijk aanwezige collega konden bestaan.
Oefenen in bescheidenheid loslaten
Erger jij je enorm aan het gedrag van mensen om je heen? Kijk dan vooral eens naar wat de tegenovergestelde eigenschap zou kunnen zijn. Misschien kom je wel tot de conclusie dat – verdraaid! – jij wel een beetje meer zou mogen hebben van de eigenschap van die ‘irritante’ persoon. Als jouw bescheidenheid je siert, maar het zit je toch vaker dwars dan dat je er blij mee bent, ga dan – net als Annemarie – oefenen in arrogantie. En realiseer je daarbij dat wat voor jou misschien al snel héél arrogant aanvoelt, waarschijnlijk heel erg meevalt. En als je bang bent dat je hier geen objectieve kijk op hebt, vraag dan een paar mensen die je vertrouwt hoe je op hen overkomt en wat zij ervan denken. Je zult soms versteld staan van de antwoorden!
