ADHD en Burn-out: Hoe kom je tot rust met zoveel drukte in je hoofd?
ADHD en burn-out: een combinatie die lang niet altijd begrepen wordt. Want hyperactiviteit en uitputting lijken niet te matchen. Toch komt het vaak voor dat iemand met ADHD (of ADD) een burn-out krijgt en als je verder kijkt naar wat ADHD precies inhoudt, is dat misschien zo gek nog niet. We geven in dit artikel meer informatie over wat ADHD is en wat de link is tussen ADHD en burn-out.
Symptomen van ADHD
Iemand met ADHD komt vaak druk en impulsief over, niet alleen in doen en laten, maar ook in de manier van denken. Echter is hyperactiviteit niet het enige wat ADHD kenmerkt. Het gaat namelijk gepaard met veel symptomen, we zullen er een aantal toelichten:
- Moeite om lange tijd te concentreren. Tenzij iemand echt ergens in geïnteresseerd is, dan ontstaat er vaak hyperfocus
- Chaotisch in doen en denken
- Veel ideeën en plannen maar weinig daarvan wordt uitgevoerd
- Vaak op zoek naar spanning en uitdagingen
- Last van uitstelgedrag
- Gevoelig voor prikkels en daardoor snel overprikkeld
- Stemmingswisselingen, somberheid
- Praat veel maar kan slecht luisteren naar anderen (snel afgeleid)
- Altijd actief of met iets bezig
- Moeite om stil te zitten
- Beslissingen worden vaak impulsief genomen
- Veel energie of juist uitgeput, een tussenweg lijkt er niet te zijn
- Last van ‘een vol hoofd’
- Moeite om te ontspannen
- Slaapproblemen
- Dingen zeggen voordat er over na is gedacht
- Moeite met plannen en overzicht houden
ADHD is meer dan hyperactiviteit
Als je de kenmerken ziet, kan wel gesteld worden dat iemand met ADHD gevoeliger is voor een burn-out. Zeker nu we leven in een maatschappij waarin presteren erg belangrijk is, kan dit voor iemand met ADHD een uitdaging zijn. Je bent niet alleen lichamelijk actief en/of onrustig maar ook geestelijk. Je staat altijd ‘aan’ en dat kost veel energie. Daarbij is ontspannen voor mensen met ADHD juist lastig waardoor er weinig balans is tussen in- en ontspanning.
Er zijn wel momenten dat mensen met ADHD gefocust en geconcentreerd kunnen werken. Dit is wanneer ze iets doen wat hen heel erg interesseert, ze raken dan in een hyperfocus. Hoewel dit prettig kan zijn – het helpt je om je volledig te focussen en concentreren op een bepaalde taak – kan dit ook uitputtend zijn. Er wordt op zo’n moment namelijk vergeten om rust te nemen of om te eten en te drinken. Het gevolg hiervan is dat je onbewust over je grenzen kunt gaan en de signalen van je lichaam niet oppikt waardoor je uiteindelijk meer doet dan je lichaam aankan en je niet goed voor jezelf zorgt.
Gedrag onderdrukken
Mensen met ADHD moeten zich vaak aanpassen aan hun omgeving terwijl het ook veel positieve kenmerken met zich meebrengt. Als kind krijgen ze op school of thuis al vaak te horen dat ze rustig moeten doen, niet zo chaotisch moeten zijn, op moeten letten, focus moeten houden en ‘normaal’ moeten doen. Dit kan ook later in het werkleven lastig zijn. Misschien heb je geleerd om je altijd maar aan te passen waardoor je jezelf onderdrukt. Dit kost veel energie en het is niet vol te houden. In plaats van gevoelens te onderdrukken, is het belangrijker dat je er mee om leert gaan.
ADHD en burn-out
Het is dus niet gek dat mensen met ADHD gevoeliger zijn voor een burn-out. Juist omdat ze altijd ‘aan’ staan, zich aanpassen aan hun omgeving, snel overprikkeld zijn, zich impulsief gedragen is de kans ook groter dat ze overspannen of opgebrand raken. Onderstaande tips kunnen gunstig zijn om te leren ontspannen of meer rust te ervaren.
1. Luister rustgevende muziek
Het luisteren naar rustgevende muziek kan er voor zorgen dat je zelf ook volledig tot rust komt. Het geluid kan er namelijk voor zorgen dat de hartslag daalt, dat je ontspannen wordt en je rustig voelt. Ga even op bed liggen of in een relaxstoel zitten, pak je koptelefoon erbij en beluister een rustgevend nummer. Sluit je ogen, adem rustig in en uit en geniet van de ontspanning.
2. Ontspan voor je gaat slapen
Een goede nachtrust en voldoende slaap is erg belangrijk om je lichaam in balans te houden en ervoor te zorgen dat je genoeg energie hebt. Omdat veel mensen met ADHD slaapproblemen hebben of in de avond actief zijn is het belangrijk om in de avond geen activiteiten meer te plannen en te ontspannen. Zet een paar uur voor je naar bed gaat je smartphone uit en schrijf alle gedachten van je af, neem een warm bad, lees een goed boek of beoefen yoga. Door te ontspannen voor je gaat slapen is de kans groter dat je beter zult slapen.
3. Maak een korte to-do lijst
Ben je erg chaotisch? Zorg er dan voor dat je al je taken uitwerkt op een to-do lijst. Waak er wel voor dat de lijst niet te lang wordt, je kunt er altijd later nog taken bij schrijven als je al op tijd klaar bent. Door een korte en behapbare to-do lijst te maken zorg je ervoor dat het overzichtelijk en haalbaar is. Met als gevolg dat je net wat meer rust in je hoofd ervaart en beter overzicht kunt houden.
4. Leer jezelf kennen
Als je ADHD hebt kun je jezelf wel eens in de weg zitten. Door jezelf beter te leren kennen – bijvoorbeeld met behulp van een coach– leer je ook wat jouw sterke en minder sterke punten zijn en leer je hoe jij het beste met bepaalde situaties kunt omgaan. Dit kan je helpen om jezelf niet te onderdrukken, maar juist goed om te gaan met jezelf en de ADHD kenmerken. Ook kan dit handvatten bieden op de werkvloer en hoe jij je energie het beste kunt verdelen. Dit kan je helpen om minder snel uitgeput te raken en te voorkomen dat je in een burn-out terecht komt óf er sneller van kunt herstellen.
Coaching bij ADHD en burn-out
De combinatie ADHD en burn-out lijkt in eerste instantie dus vreemd, maar als je verder kijkt zul je begrijpen dat het zo raar nog niet is. Belangrijk is dat mensen met ADHD zichzelf goed leren kennen en weten wat ze goed en minder goed kunnen. Als dit niet het geval is, is de kans namelijk aanwezig dat men over grenzen heen gaat, zich snel aanpast en zichzelf volledig uitput waardoor een burn-out op de loer ligt.
Een coach kan bij dit proces ondersteuning bieden. De coaching wordt wandelend uitgevoerd waardoor je actief bezig bent en tegelijkertijd krijg je tips, oefeningen en handvatten die jou helpen om te herstellen van een burn-out of het juist te voorkomen.
