Wanneer je enkele tientallen jaren op deze planeet rondloopt, ontdek je op een gegeven moment dat het leven je voor een deel overkomt. Er gebeuren dingen die je niet had gepland of zelfs dingen waarvan je had gehoopt dat je ze nooit zou meemaken. Die confrontatie met het leven is leerzaam, maar ook pijnlijk. Wanneer je het voor het eerst meemaakt (als kind), ben je nog niet zo goed in het laten zijn van vervelende dingen. Je spreekt al je woede en frustratie aan om de situatie om te buigen naar hoe jij denkt dat die móet zijn. Je schreeuwt en stampt in de hoop dat er dan iets verandert. Dat kost veel energie en het is een strijd die je niet kunt winnen. Maar is acceptatie dan het enige juiste alternatief?
Hoe kun je situaties en gebeurtenissen die in jouw ogen onacceptabel zijn, toch accepteren? En is dat überhaupt goed voor je? In dit stuk leg ik het uit. En ik zal extra ingaan op het krijgen van een burn-out, aangezien ook dat een zeer uitdagende situatie is.
De cirkel van invloed en betrokkenheid
Eerder schreven we een blog over de cirkel van invloed en betrokkenheid. De theorie stelt simpelweg dat er allerlei zaken zijn waar we invloed op hebben, maar nog meer zaken waar we geen invloed op hebben. Het kost onnodig veel energie wanneer we ons (emotioneel) betrokken voelen bij allerlei zaken waar we geen invloed op hebben. We piekeren erop los en toch verandert er niets. We kunnen onze aandacht beter richten op (het vergroten van) onze cirkel van invloed. En al het andere vraagt om onze acceptatie.
Franciscus van Assisi sprak ooit de woorden: “Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen, geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen en geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien”. Deze quote spreekt veel mensen aan, omdat er een grote wijsheid in schuilt. Maar hoe weet je wat niet te veranderen is? Ik denk dat je intuïtie hierin een goede raadgever kan zijn. Heeft je partner je bijvoorbeeld verlaten en wil je hem of haar zielsgraag terug? Je rauwe emoties zeggen waarschijnlijk dat je nog van alles kunt doen om de situatie recht te trekken. Maar je intuïtie – een dieper weten – stuurt misschien al langere tijd aan op wat dichter bij jouw werkelijkheid ligt: het is klaar.
Maar wat is dat dan – acceptatie?
Dus je partner heeft je verlaten en je besluit om niet langer te vechten tegen dat gegeven. Als je dat wel zou doen, zou je diegene alleen maar verder wegjagen, en bovendien kost dit strijden je te veel energie. Nu vindt er een verschuiving plaats: in plaats van je te richten op de externe pijnlijke realiteit, kun je je aandacht wat meer richten op je huidige (interne) ervaring. Wat voel ik eigenlijk? In plaats van je emoties te externaliseren op een situatie of een ander persoon, kun je je emoties werkelijk gaan voelen. Laat je boosheid en verdriet maar stromen. Een vriendin van me zei ooit eens dat ‘de duizend tranen er toch een keer uit moeten’; op een gegeven moment zijn de tranen ‘op’ en voel je weer ruimte voor iets nieuws.
Eckhart Tolle – een spiritueel leraar – legt vaak uit dat het altijd mogelijk is om dit moment te accepteren. Wat je nu op dit moment ervaart aan sensaties en prikkels, kun je accepteren. Het wordt pas uitdagend (of soms haast onmogelijk) wanneer we ook het verhaal over verleden en toekomst moeten accepteren. In ons hoofd kan er een zeer negatief verhaal ontstaan over wat er gebeurd is en wat dat betekent voor jouw toekomst. Het kan helpen om tegen jezelf te zeggen dat dat een mogelijk verhaal is, maar dat er nog duizenden andere mogelijke verhalen zijn.
Acceptatie kent meerdere niveaus
Voor de meeste mensen is acceptatie een uitdaging. Het is namelijk heel menselijk om bepaalde zeer pijnlijke gebeurtenissen niet te accepteren. Gedurende mijn leven heb ik ontdekt dat je juist dát kunt accepteren. Je kunt je razende woede en frustratie accepteren. ‘Ik geef mij over aan wat er nu is.’ Dit helpt jou, omdat je je dan wat minder verzet tegen de realiteit. Je verzetten tegen de realiteit is uiterst vermoeiend en zonder einde.
Zie de weg naar acceptatie als een tunnel waar je doorheen kunt gaan. Je beweegt door je woede, verdriet, ongeloof, twijfel en pijn – en accepteert en vertrouwt tegelijk dat dit de juiste weg is. Je probeert erop te vertrouwen dat je je op een gegeven moment wat beter gaat voelen.
Het betreden van die tunnel vraagt om moed. Moed om je gedachtes en emoties onder ogen te komen – en uiteindelijk ook de pijnlijke realiteit. Kun je je eigenwaarde blijven voelen terwijl dit alles je overkomt? Kun je blijven voelen dat je nog steeds net zo oké bent als voorheen?
De helende kracht van acceptatie
Soms is acceptatie het begin van verandering. Denk bijvoorbeeld aan de persoon die verlaten is door zijn of haar partner. Als die persoon driftig blijft vasthouden, zal er geen ruimte ontstaan voor iets nieuws. Er is dan überhaupt geen ruimte om de pijnlijke gebeurtenis te verwerken. De energie blijft wegstromen in frustratie en verzet. Wanneer deze persoon op een dag inziet (intuïtie) dat het toch echt klaar is, dan kunnen emoties als verdriet eindelijk gevoeld worden. Een latere stap kan vergeving zijn: de situatie en misschien de persoon vergeven voor wat er is gebeurd.
Wanneer we naar de levens van andere mensen kijken, dan zien we vaak in dat bepaalde moeilijke dingen – zoals de dood, verlaten worden, ongelukken, conflicten, pech – bij het leven horen. Wanneer we dan zelf onvermijdelijk ook getroffen worden door het lot – die geen antwoord heeft op de vraag ‘waarom?’ – dan is het vaak een stuk lastiger om dat te zien. We vragen ons af ‘waarom ik?’ en ‘waar heb ik dit aan verdiend?’. Maar verandering is nu eenmaal onvermijdelijk – verandering ís het leven. En dan plotseling is het jouw ‘beurt’ om dat te ervaren.
Moet ik mijn burn-out accepteren?
Wanneer je in een burn-out terecht komt, moet je wat mij betreft helemaal niets. Het tijdelijke verlies van je vitaliteit en gezondheid is zeker in het begin behoorlijk lastig. Dit kan gepaard gaan met woede, frustratie en rouw. Vervolgens is het waarschijnlijk wel goed voor je burn-out herstel om vrienden te maken met je situatie en met jezelf (zelfcompassie). Anders wordt het namelijk extra lastig om te ontspannen en herstellen.
Toch denk ik dat de woede en frustratie die je in het begin kunt voelen erbij horen. Zie het als het uitzweten van een virus; het is onderdeel van je herstel. Kun je dit onderdeel van het proces op een dieper niveau accepteren?
Conclusie
Meestal gaat acceptatie over het accepteren van je eigen verzet. Het klinkt abstract, maar we kunnen het zien als een beweging van buiten naar binnen. In plaats van een boze blik op wat jou is overkomen, richt je je aandacht op je emoties. Je probeert het idee dat je nog iets kunt doen om de situatie te veranderen los te laten. Dan land je uiteindelijk op de pijnlijke grond van dit veranderlijke leven: verlies hoort onvermijdelijk bij dit leven. Je kunt niets doen om dit te voorkomen. Maar wanneer het gebeurt, kun je wel lief zijn voor jezelf door je emoties volledig de ruimte te geven, om daarna vanuit acceptatie weer om je heen te kijken naar wat dit bijzondere leven je wel te bieden heeft.
